Trzeci dzień MSPO był poświęcony służbom bezpieczeństwa podległym MSWiA. Jedną z nich jest Straż Graniczna, powołana 16 maja 1991. Jest formacją jednolitą, uzbrojoną i umundurowaną, utworzoną do ochrony granicy państwowej na lądzie i na morzu oraz do organizowania i prowadzenia kontroli ruchu granicznego, w tym także do sprawdzania legalności pobytu i zatrudnienia cudzoziemców przebywających na terytorium RP oraz do podejmowania wobec nich przewidzianych prawem działań.
Do najważniejszych zadań Straży Granicznej należy: ochrona granicy państwowej, kontrola ruchu granicznego stanowiących granice zewnętrzne UE/Schengen, przeciwdziałanie i zwalczanie nielegalnej migracji rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie przestępczości, uwzględniającej udział cudzoziemców lub mającej charakter transgraniczny, realizacja zobowiązań wynikających z członkostwa Polski w UE/Schengen, zapobieganie transportowaniu bez zezwolenia przez granicę państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych, a także zanieczyszczaniu wód granicznych, wreszcie zapobieganie przemieszczaniu bez zezwolenia przez granicę państwową środków odurzających i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych.
Dziś w strukturze formacji znajduje się Komenda Główna, 9 oddziałów (Morski, Warmińsko-Mazurski, Podlaski, Nadbużański, Bieszczadzki, Karpacki, Śląski, Nadodrzański i Nadwiślański) oraz 3 ośrodki szkolenia (w Kętrzynie, Koszalinie i Lubaniu). Na terytorium całego kraju funkcjonuje 97 placówek Straży Granicznej. W szeregach formacji pełni służbę ok. 14,7 tys. funkcjonariuszy, a zatrudnionych jest ok. 3,5 tys. pracowników cywilnych.
Straż Graniczna ochrania granicę lądową RP o długości ponad 3,5 tysiąca km, a odprawy graniczne prowadzi w 70 przejściach granicznych. Średnia liczba odprawianych osób dziennie w 2016 wyniosła roku ponad 130 tys.
Straż Graniczna jest nowoczesną służbą, skuteczną w ochronie zewnętrznej granicy UE, co potwierdzają raporty i oceny komisji UE podczas misji ewaluacyjnych. Z doświadczeń i wiedzy funkcjonariuszy polskiej Straży Granicznej korzystają inne kraje. W związku z tym, że skuteczne zmniejszenie presji migracyjnej w Unii Europejskiej jest możliwe poprzez wzmocnienie ochrony jej zewnętrznych granic i wsparcie państw, w których źródło kryzysu ma swój początek, funkcjonariusze SG uczestniczą w misjach zagranicznych – zarówno tych koordynowanych przez Agencję Frontex, jak i na podstawie międzynarodowych umów, w ramach Grupy Wyszehradzkiej.
Techniczne wsparcie ochrony granicy
Dostępny sprzęt, zwłaszcza system 25 wież obserwacyjnych, pozwala monitorować sytuację na granicy 24 godziny na dobę, w każdych warunkach pogodowych. Wieże zlokalizowane są w bezpośrednim sąsiedztwie granicy RP, zarówno na odcinku z Rosją, Białorusią i Ukrainą: na terenie odpowiedzialności służbowej Warmińsko-Mazurskiego OSG-6 szt., Podlaskiego OSG-2 szt., Nadbużańskiego OSG-14 szt. i Bieszczadzkiego OSG-3 szt. Docelowo wież ma być 48. W podobny sprzęt optoelektroniczny wyposażone są pojazdy obserwacyjne PJN (przewoźna jednostka nadzoru).
Do realizacji zadań Straż Graniczna wykorzystuje również statki powietrzne: 4 śmigłowce typu PZL-Kania, śmigłowiec W-3AM Anakonda, samolot M20 Mewa i M28 Skytruck (wszystkie trzy na obszarze morskim), 4 PZL-104MF Wilga 2000 oraz dwa samoloty ASP S15-1.
Jako ostatnie flotę SG zasiliły dwa samoloty Stemme ES-15 w wersji załogowej (mogą być dostosowane do wersji bezzałogowej), wyposażone w system obserwacji lotniczej dalekiego zasięgu, również w warunkach ograniczonej widoczności, oraz w system przekazu danych w czasie rzeczywistym. Samoloty zużywają ok. 10 litrów paliwa na godzinę lotu, co pozwala im przebywać w powietrzu do 10 h. Samoloty są wykorzystywane do stałego monitorowania pasa drogi granicznej oraz terenów przyległych.
W 2016 przeprowadzono korektę opisu przedmiotu zamówienia oraz projektu umowy na zakup i dostawę dwóch samolotów wielosilnikowych – turbinowych do wykonywania zadań nad obszarami morskimi. W opracowaniu jest specyfikacja istotnych warunków zamówienia i ogłoszenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na zakup i dostawę tych samolotów. Zabezpieczono ponadto środki finansowe na ten cel w Programie modernizacji Policji. Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017-2020.
Do realizacji zadań obserwacyjno-rozpoznawczych nad obszarem lądowym SG wykorzystuje również 4 zestawy bezzałogowych statków powietrznych bsl kategorii mini, FlyEye. W skład jednego zestawu wchodzą trzy platformy powietrzne, trzy moduły obserwacyjne oraz stacja kontroli i przekazu danych w czasie rzeczywistym. Sprzęt wykorzystywany jest do działań obserwacyjno-rozpoznawczych na wschodniej granicy RP i wspomaga Straż Graniczną w przeciwdziałaniu nielegalnej migracji i walce z przemytem.
Zakupy SG
Zakontraktowano już dostawę 35 samochodów terenowych z napędem 4x4 marki: Ssang Yong Rexton RJ, wersja BEA21. Termin realizacji dostawy pojazdów zgodnie z umową upływa 8 grudnia 2017. Do końca br. przewiduje się jeszcze dostawy: mikrobusów w wersji oznakowanej oraz nieoznakowanej z napędem 4x4 – 26 szt., osobowych samochodów patrolowych – 53 szt. i autobusu na potrzeby przewozu dużych grup funkcjonariuszy.
W zakresie sprzętu uzbrojenia, techniki specjalnej i sprzętu optolelektronicznego zrealizowano dostawy 400 szt. kamizelek kuloodpornych zewnętrznych i 80 kompletów 5,56-mm karabinków wz. 96 Mini Beryl. Zakontraktowano też dostawę 461 kompletów kamizelek kuloodpornych wewnętrznych. Dodatkowo do końca br. przewiduje się jeszcze dostawy: ok. 250 kompletów lornetek i ok. 600 kompletów masek przeciwgazowych oraz ok. 20 kompletów monokularów noktowizyjnych.
Z Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej… finansowana będzie budowa nowej bazy dla Wydziału 1 Lotniczego w Gdańsku, dla sprawnego wykorzystania nowej pary samolotów dwusilnikowych. Obecnie statki powietrzne Straży Granicznej bazują na terenie Portu Lotniczego Gdańsk-Rębiechowo w wydzierżawionej hali. Szacunkowy łączny koszt inwestycji to 13 mln zł. Realizację zadania przewidziano w latach 2017-2019.
Zakupy do 2020
Planuje się realizację dostaw ok. 450 szt. sprzętu transportowego, w tym m.in.: osobowych samochodów patrolowych, terenowych, ciężarowych i ciężarowo-osobowych, mikrobusów, pojazdów specjalnych oraz mobilnych punktów kontroli, motocykli terenowych, pojazdów typu ATV (quady) oraz skuterów śnieżnych.
W zakresie sprzętu uzbrojenia, techniki specjalnej i sprzętu opto-elektronicznego planuje się realizację dostaw m.in. pistoletów maszynowych (ok. 40 kompletów), karabinków kal. 5,56 mm (4.420 kompletów), pistoletów samopowtarzalnych (ok. 1.500 kompletów), kamizelek kuloodpornych zewnętrznych (ok. 1.730 szt.) czy lornetek (ok.800 szt.). Do końca 2020 przewiduje się również dostawy łącznie ok. 380 kompletów gogli i monokularów noktowizyjnych oraz ok. 40 pojazdów obserwacyjnych i 12 systemów ochrony perymetrycznej.