Altair


Autoryzacja


Resetuj hasło
Autor: Remigiusz Wilk (REMOV)

Amerykańskie Dowództwo Sił Specjalnych (US Special Operations Command, US SOCOM) przyznało 10-letni kontrakt typu IDIQ (czyli na nieokreśloną liczbę sprzętu przy niesprecyzowanych warunkach dostawy) na dostawę 5,56-mm karabinków uniwersalnych Mk 16 Mod 0 SCAR-L, 7,62-mm karabinów uniwersalnych Mk 17 Mod 0 SCAR-H oraz 40-mm granatników Mk 13 Mod 0 EGLM belgijskiemu koncernowi FN Herstal.

7,62-mm karabin uniwersalny SCAR-H (S) II generacji podczas testów w Herstal. Ta odmiana została już wyposażona w podkładki dystansowe do przykręcania lufy (podkładki zwiększają długość śrub mocujących lufę, zatem drgania towarzyszące strzelaniu usiłujące poluzować śruby muszą pokonać większe opory dłuższych gwintów), ale nadal ma starszą wersję kolby oraz wspólną śrubę mocującą lufę i szynę montażową / Zdjęcie: NDIA

W latach 2002-2003 US SOCOM opracowywało założenia taktyczno-techniczne dla nowej broni dla podległych dowództwu jednostek specjalnych, która miała zastąpić w uzbrojeniu 5,56-mm karabinki M4A1/M4 MWS, Mk 12 Mod 0 Special Purpose Rifle (SPR), SPR-V, Mk 18 Mod 0 Close Quarters Battle Rifle (CQBR) i M16A3 oraz 7,62-mm karabiny Mk 11 Mod 0 Sniper Security Rifle (SSR) i M14/EBR, a także 40-mm granatnik podwieszany M203. W styczniu 2003 wystosowało do producentów zapytanie o informacje (RFI) dotyczące konstrukcji noszącej wówczas nazwę SCR (SOF Combat Rifle), szybko zamienioną na SCAR (Special Forces Combat Assault Rifle, akronim ten jednocześnie oznacza w języku angielskim bliznę lub szramę). W sierpniu 2003 miała miejsce konferencja z udziałem 10 producentów uzbrojenia strzeleckiego (m.in. Colt, FN Herstal, H&K, LMT, Robson Armament), na której dopracowywano ZTT, które ostatecznie zostały zatwierdzone miesiąc później. W styczniu 2004 rozpoczęła się rywalizacja, której zwycięzca miał od tej pory dostarczać komandosom podległym pod US SOCOM nową broń. Startowało w nim dziewięciu producentów z 12 modelami (Colt zaproponował trzy różne konstrukcje), ostatecznie zaś, po dziesięciu miesiącach testów i wyeliminowaniu na różnych etapach konkursu różnych oferentów (m.in. US Army, testująca wówczas intensywnie 5,56-mm modułowy karabinek XM8, w zamyśle następca M16A2/A4 i M4, zmusiła niemiecki koncern Heckler & Koch do wycofania swojej oferty XM8R z rywalizacji na broń dla komandosów), 5 listopada 2004, wybrano rywalizujących konstrukcji karabinki i karabiny belgijskiego FN Herstal (posiada on fabrykę FNMI w Południowej Kalifornii, produkującą na potrzeby amerykańskich sił zbrojnych m.in. 5,56-mm kbk M16A2/A4, 5,56-mm kbkm M249 czy 7,62-mm km M240) nazwane przez producenta FN SCAR (co w tym przypadku oznacza SOF Capable Assault Rifle).

System broni

SCAR to system broni strzeleckiej w skład którego wchodzi 5,56-mm karabinek uniwersalny Mk 16 Mod 0 SCAR-L (Light) oraz 7,62-mm karabin uniwersalny Mk 17 Mod 0 SCAR-H (Heavy) - co oznacza, że każdy z nich posiada komplet wymiennych luf, umożliwiający dostosowanie konstrukcji do różnych zadań na polu walki oraz 40-mm granatnik (występujący w odmianie samodzielnej i podwieszanej) Mk 13 Mod 0 Enhanced Grenade Launcher Module (ELGM). Każdy SCAR-L (SCAR-H) występuje w trzech podstawowych odmianach o różnych długościach lufy, pozwalających na stworzenie: subkarabinka (subkarabinu) Close Quarters Combat (CQC) z 254-mm lufą (330-mm) służącego do walki na bliskim dystansie do 200 metrów, karabinka (karabinu) standardowego Standard (S) z 355-mm (406-mm) lufą do prowadzenia celnego ognia na odległość do 500 metrów oraz karabinka (karabinu) wyborowego Long Barrel (LB) z 457-mm (508-mm) lufą do strzelania na dystansie do 800 metrów. Standardowo SCAR-H jest zasilany nabojem 7,62 mm x 51 NATO, ale istnieje możliwość dostosowania go do amunicji 7,62 mm x 39. W testach w 2004 brało udział 19 prototypów SCAR-L (12 w odmianie S, 6 CQC i 1 LB) i jeden SCAR-H (S).

Pierwsze prototypy broni systemu SCAR rodem z belgijskiego FN Herstal - 5,56-mm kbk SCAR-L (S) i 7,62-mm kb SCAR-H (CQC) - przekazane do testów w czerwcu 2004. Widoczny jest brak podkładek dystansowych śrub mocujących lufę, odmienny kształt kolby, inny chwyt pistoletowy i nastawy przełącznika rodzaju ognia / Zdjęcie: FN USA

Wszystkie przełączniki są dostosowane do strzelców prawo- i leworęcznych. Narzucona przez ZTT odporność na korozję wynosi cztery dni, średnia liczba pocisków między zacięciami to minimum dwa tysiące, średnia liczba pocisków między awariami to minimum 15 tysięcy. Żywotność SCAR wynosi 15 tysięcy strzałów, tyle samo wytrzymuje lufa broni. Czas wymiany lufy i dostosowania broni do innej roli nie zajmuje więcej niż dwie minuty.

Budowa

Karabinek składa się, z pięciu podstawowych zespołów: aluminiowej komory zamkowej, komory spustowej i kolby z tworzywa sztucznego, suwadła oraz wymiennej lufy.

Komora zamkowa jest monolityczna, co pozwala na umieszczenie na jej grzbiecie długiej uniwersalnej szyny montażowej, zaś przez całą jej długość biegną szyny prowadzące suwadło. Szyny owe, podobnie jak wszystkie pozostałe elementy związane z górną częścią komory zamkowej, są z nią połączone śrubami, tak samo jak lufa. Możliwość wymiany lufy nie oznacza, że jest ona szybkowymienną, bowiem procedura ta obejmuje częściowe rozłożenie broni.

5,56-mm karabinek uniwersalny Mk 16 Mod 0 SCAR-L (LB) z lufą długości 457-mm / Zdjęcie: FN USA

Komora spustowa jest wykonana z tworzywa sztucznego i zawiera mechanizm spustowo-uderzeniowy, gniazdo magazynka, zatrzask zamka i chwyt pistoletowy. Ten pierwszy jest klasyczny, z przechwytywaniem kurka, obsługiwany skrzydełkami po obu stronach, które można ustawić w położeniu zabezpieczenia, ognia pojedynczego i ciągłego (S-1-A). Przyciski zwalniające magazynek i zatrzask zamka rozmieszczono identycznie jak w M16/M4.

Kolba jest składana na prawą stronę, ma regulowaną długość stopki oraz wysokość poduszki podpoliczkowej.

Zespół ruchomy SCAR, suwadło z wieloryglowym zamkiem ryglowanym obrotowo, stanowi zapożyczenie z AR-18. Mechanizm powrotny to pojedyncza sprężyna na długiej żerdzi, zakończonej oporą działającą też jako zatrzask utrzymujący na miejscu zespół kolby. Z problemem przekazania suwadłu takiej samej energii przez mechanizm gazowy (przy odmiennych wartościach ciśnień i czasów ruchu pocisku w lufach różnej długości), poradzono sobie dostosowując średnice otworów gazowych. Niezależnie od długości lufy, zespół komory gazowej jest mocowany w takiej samej odległości od wlotu - tłoczysko w każdej wersji ma taką samą, bardzo małą długość. Górna część prostopadłościennego suwadła jest wydłużona, biegnie nad lufą aż do przedniego końca komory zamkowej, gdzie styka się z tłoczyskiem. Odwrócono zależność występującą w karabinach z krótkim ruchem tłoka - tam stosowano długie, cienkie tłoczysko związane z biegnącym nad lufą i sięgającym do suwadła zespołem komory gazowej, zaś w SCAR element będący łącznikiem między suwadłem i tłokiem, to wydłużona część tego pierwszego. Rączkę napinającą umieszczono w biegnącej nad lufą przedniej części suwadła, przy czym można ją przekładać, w zależności od potrzeb, na prawą lub lewą stronę.

Prócz grzbietowej szyny Picatinny, SCAR posiada dwie szyny boczne oraz szynę dolną, przy czym ta ostatnia jest częścią wymiennej lufy i stanowi zamknięcie komory zamkowej od dołu. Wszystkie szyny rozmieszczone są co 90°.

Dopracowanie konstrukcji

Wygrana w kontrakcie była początkiem długiej drogi dopracowywania konstrukcji. Od tej chwili producent, FN Herstal, zaczął ściśle współpracować z zespołem delegowanym z ramienia US SOCOM i odpowiedzialnym za rozwój systemu SCAR.

Karabinek EX-16 Mod 0, czyli SCAR-L (S) II generacji z podwieszonym granatnikiem EX-13 Mod 0 EGLM zaprzentowany w 2006 na Eurosatory w Paryżu / Zdjęcie: Remigiusz Wilk

Podczas trzech kolejnych decydujących przeglądów konstrukcji (Critical Design Reviews) - 20 stycznia, 20 kwietnia i 1 czerwca 2005 - wprowadzano kolejne modyfikacje, mające na celu poprawę funkcjonalności. Zmieniono m.in. kształt i zakres ruchu przełącznika rodzaju ognia połączonego z bezpiecznikiem (kolejne położenia nie następują, jak w karabinku M16/M4, co 90°, ale co 45°, dzięki czemu łatwiej jest je przełączać), dodano osłony dźwigni zatrzasku zamka jak i przycisków zwalniających magazynek, aby nie doszło do jego przypadkowego wyczepienia. Wprowadzono bardziej ergonomiczny chwyt pistoletowy, zmodyfikowano nastawy regulatora gazowego oraz sposób mocowania lufy do komory zamkowej. Zmianie uległa praca spustu, a także kształt kolby i poduszki podpoliczkowej oraz rozmieszczenie na niej przełączników. Przekonstruowano przyrządy celownicze, pojawiła się składana muszka (z zatrzaskiem), zaś celownik uzyskał inny sposób regulacji. Komandosi zasugerowali odejście od czarnego koloru na rzecz ziemnego (FS595B Flat Dark Earth), znacznie częściej występującego w przyrodzie i pozwalającego lepiej zamaskować broń. Wprowadzono nowe mocowania dla pasa nośnego oraz nowe urządzenie wylotowe (produkcji Advanced Armament Corp.) pozwalające na szybki montaż tłumika dźwięku oraz nasadki do strzelania amunicją ślepą.

W listopadzie 2005 zakończono II fazę rozwoju SCAR, którą zakończyła trzytygodniowa ocena. Jej wyniki przekazano do FN celem dalszego dopracowania konstrukcji, cały czas przy ścisłej współpracy z żołnierzami jednostek specjalnych. W lutym 2006 po raz pierwszy oficjalnie pokazano EX-16 Mod 0 SCAR-L i EX-17 Mod 0 SCAR-H I generacji na SHOT Show w Las Vegas.

Porównanie dwóch odmian 7,62-mm karabinu uniwersalnego EX-17 Mod 0 SCAR-H w odmianach z krótką lufą (CQC) i standardową (S) / Zdjęcie: Remigiusz Wilk

Od grudnia 2005 do stycznia 2007 trwały dalsze prace nad bronią, w międzyczasie miały miejsce trzy wstępne oceny użytkownika (Early User Assessments) i trzy kolejne przeglądy konstrukcji, dzięki czemu wprowadzono kolejne poprawki dotyczące ergonomii, funkcjonalności i osiągów broni. W międzyczasie, 6 czerwca 2006, US SOCOM zatwierdził zamówienie na małoskalową, początkową produkcję obu modeli SCAR, z datą dostawy 1,8 nowych karabinów i karabinków II generacji do testów na styczeń 2007.

40-mm granatnik lekki (samodzielny) Mk 13 Mod 0 EGLM (Enhanced Grenade Launcher Module), zwraca uwagę szkielet z kolbą o regulowanej długości, chwytem pistoletowym i uniwersalnymi szynami montażowymi, do którego dołączony jest moduł granatnika. Program EGLM obejmujący nie tylko granatnik modułowy strzelający amunicją 40 mm x 46SR, ale również celownik, został połączony z programem SCAR w 2004 i docelowo ma zastąpić w jednostkach specjalnych 40-mm granatnik M203 oraz celownik AN/PSQ-18A / Zdjęcie: FN USA

Wymienność części między SCAR-H a SCAR-L wynosi około 60% i nie obejmuje komory zamkowej (w wersji H jest o 22 mm dłuższa i posiada inne okno wyrzutowe) ani suwadła. Kolejnym etapem rozwoju broni ma być stworzenie systemu SCAR III generacji, który będzie posiadał wspólną komorę zamkową (Common Upper Receiver), aby zmiana wersji wymagała jedynie zastosowania innej lufy, samego zamka oraz komory spustowej.

SCAR w linii

Od czerwca 2007 pierwsze karabinki i karabiny SCAR z początkowej produkcji zaczęły trafiać do jednostek, gdzie przeprowadzano podstawowy trening z nowym rodzajem uzbrojenia, jednocześnie przygotowując instrukcje i programy nauczania. W międzyczasie trwały kolejne testy m.in. przeprowadzane przez US SOCOM formalne badania broni w realistycznych scenariuszach operacyjnych mających określić efektywność i skuteczność nowej konstrukcji. Ostatecznie w grudniu 2007 przyznano FN Herstal kontrakt na ponad 21 tysięcy broni systemu SCAR, z czego 15 tysięcy 5,56-mm kbk Mk 16 Mod 0 i 6 tysięcy 7,62-mm kb Mk 17 Mod 0 oraz 40-mm granatników Mk 13 Mod 0 EGLM.

Remigiusz Wilk (REMOV),
współpraca Bogusław Trzaskała


RAPORT-wto - 01/2008
Drukuj Góra
www.altair.com.pl

© Wszelkie prawa zastrzeżone, 2007-2024 Altair Agencja Lotnicza Sp. z o. o.