Altair


Autoryzacja


Resetuj hasło

Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska nie żyje

Lotnictwo wojskowe, 17 listopada 2014

Wczoraj zmarła Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska, wybitna polska lotniczka.

Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska w kabinie samolotu Tiger Moth, należącego do Jacka Mainki, w 2007 / Zdjęcie: Muzeum Piłsudskiego

Jadwiga Piłsudska urodziła się 28 lutego 1920 w Warszawie, jako druga córka Józefa Piłsudskiego i Aleksandry ze Szczerbińskich. Dzieciństwo oraz młodość spędziła w Warszawie. W gimnazjum zafascynowało ją lotnictwo. Interesowały ją konstrukcje lotnicze, samoloty, szybowce, modelarstwo. Swój pierwszy model złożyła mając 12 lat. W 1937 ukończyła kurs Wołyńskiej Szkoły Szybowcowej Ligi Powietrznej i Przeciwgazowej Sokola Góra koło Krzemieńca na Wołyniu. Szkoliła się wówczas na szybowcu Wrona.

Podczas następnych dwóch lat zdobyła wszystkie szybowcowe kategorie, od A do D. Była członkinią Aeroklubu Warszawskiego, w którym latała m.in. na motoszybowcach Bąk. W 1939, jako najmłodsza w Polsce posiadaczka licencji szybowcowej kategorii D, Jadwiga Piłsudska pokonała na szybowcu Delfin trasę 270 km z Bezmiechowej w Bieszczadach do Łukowa na Podlasiu. Przed wojną wylatała około 100 h, m.in. na szybowcach IS-B Komar i CW-5.

Jadwiga Piłsudska zamierzała rozpocząć studia na kierunku inżynierii lotniczej na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. Planom tym przeszkodził wybuch II wojny światowej. 1 września 1939, razem z matką i siostrą, zgłosiła się do pomocy w stacji ratunkowej Polskiego Czerwonego Krzyża na warszawskiej Pradze. Kilka dni później wszystkie wyjechały do majątku krewnych na Kresy Wschodnie, a następnie do Wilna. 17 września 1939, po wkroczeniu na ziemie polskie Armii Czerwonej, zostały ewakuowane przez polskie władze. Przedostały się na Łotwę, do Rygi, a stamtąd samolotem doleciały do Sztokholmu. Ze stolicy Szwecji, dzięki pomocy ambasady Rzeczpospolitej, dotarły drogą lotniczą do Londynu.

W 1940 Jadwiga Piłsudska rozpoczęła studia na wydziale architektury Uniwersytetu Cambridge. Kilkakrotnie składała pisma z prośbą o przyjęcie do Air Transport Auxiliary (ATA), organizacji zajmującej się rozprowadzaniem wyprodukowanych lub wyremontowanych samolotów z fabryk i warsztatów na lotniska RAF. Początkowo otrzymywała odpowiedzi odmowne, ze względu na młody wiek.

Do służby w ATA przyjęta została po dwóch latach starań. Rozpoczęła ją 15 lipca 1942, od kursu w szkole pilotażu początkowego IFTS (Initial Flying Training School), gdzie przeszła szkolenie na lekkich samolotach, uzyskując 1. klasę pilota ATA. Jako pilot rozprowadzający latała m.in. na samolotach Tiger Moth oraz  Miles Magister. 14 marca 1943 w szkole pilotażu zaawansowanego AFTS (Advanced Flying Training School) uzyskała 2. klasę pilota ATA i uprawnienia do rozprowadzania samolotów bojowych (m.in. myśliwców Spitfire  i Hurricane). We wrześniu 1943 zdobyła 3. klasę pilota ATA, uprawniającą do pilotowania lekkich samolotów dwusilnikowych, takich jak Avro Anson, de Havilland Dragon Rapide i Airspeed Oxford. Po zakończeniu kursu otrzymała stały przydział do 1 Ferry Pool w White Waltham. Jadwiga Piłsudska była w grupie 17 polskich pilotów, w tym jedną z trzech Polek, w Air Transport Auxiliary.

Po konferencji w Teheranie w 1943, na której zapadły decyzje niekorzystne dla Polski, Jadwiga Piłsudska wystąpiła o urlop, a następnie złożyła wniosek o zwolnienie ze służby w ATA. Odeszła z niej 20 stycznia 1944 w stopniu second officera (odpowiednik porucznika). W opinii wystawionej przez brytyjskich przełożonych w listopadzie 1943 oceniono ją jako niezwykle obiecującą pilotkę o umiejętnościach powyżej przeciętnej. Za półtoraroczną służbę odznaczona została polskim odznaczeniem ‑ Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po odejściu z ATA podjęła przerwane studia, tym razem w Polskiej Szkole Architektury przy Uniwersytecie w Liverpoolu. Ukończyła je, uzyskując w 1946 dyplom inżyniera architekta. Studiowała także urbanistykę i socjologię. W międzyczasie, 23 grudnia 1944 poślubiła kpt. Andrzeja Jaraczewskiego, oficera Marynarki Wojennej.

Po zakończeniu  wojny Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska pozostała w Wielkiej Brytanii jako uchodźca polityczny nie przyjmując brytyjskiego obywatelstwa. Mieszkała w Londynie. Początkowo projektowała domy i pracowała w Wydziale Urbanistyki i Planowania Zarządu Miejskiego w Londynie (London County Council). Jesienią 1989 wraz z rodziną podjęła decyzję o powrocie do Polski i zamieszkaniu w Warszawie. W listopadzie 2007 Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska wykonała lot w kabinie samolotu Tiger Moth, należącego do Jacka Mainki.


Drukuj Góra
www.altair.com.pl

© Wszelkie prawa zastrzeżone, 2007-2024 Altair Agencja Lotnicza Sp. z o. o.