Superkomputery są potrzebne do przetwarzania zwiększającej się ciągle ilości danych, a ich wykorzystanie przynosi społeczeństwu korzyści w wielu obszarach, od opieki zdrowotnej i odnawialnych źródeł energii po bezpieczeństwo samochodów i cyberbezpieczeństwo i ma kluczowe znaczenie dla konkurencyjności i niezależności Unii Europejskiej w gospodarce opartej na danych. Europejscy naukowcy i przedsiębiorstwa w coraz większym stopniu przetwarzają obecnie dane poza UE, ponieważ dostępne w UE tempo dokonywania obliczeń jest zbyt małe dla ich potrzeb. Ten brak niezależności stanowi zagrożenie dla prywatności, ochrony danych, tajemnicy handlowej i własności danych, w szczególności w przypadku zastosowań wymagających szczególnej ochrony.
Nowa struktura prawna i finansowa – Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC – ma za zadanie pozyskanie, zbudowanie i uruchomienie na terytorium Europy światowej klasy infrastruktury wysokowydajnych systemów obliczeniowych (ang. High-Performance Computing, HPC). Przedsięwzięcie to zapewni również wsparcie dla programu w zakresie badań naukowych i innowacji w celu opracowania technologii i urządzeń (sprzętu), a także aplikacji (oprogramowania), z których korzystałyby te superkomputery.
Przewidziany w obecnych wieloletnich ramach finansowych wkład UE w EuroHPC wyniesie około 486 mln euro, kwotę w podobnej wysokości wyłożą na ten cel państwa członkowskie i państwa stowarzyszone. Ogółem do 2020 na inwestycje przeznaczone zostanie około 1 mld euro ze środków publicznych, a uczestnicy tej inicjatywy z sektora prywatnego wesprą ją wkładami niepieniężnymi.
Andrus Ansip, wiceprzewodniczący Komisji i komisarz do spraw jednolitego rynku cyfrowego, powiedział: Superkomputery są siłą napędową gospodarki cyfrowej. Na tym polu trwa zaciekły wyścig, a UE pozostaje obecnie w tyle: w pierwszej dziesiątce superkomputerów na świecie nie ma ani jednego superkomputera z Europy. Poprzez inicjatywę EuroHPC chcemy do 2020 dostarczyć europejskim naukowcom i przedsiębiorstwom superkomputer o wydajności światowej klasy, aby umożliwić rozwój takich technologii jak sztuczna inteligencja i tworzenie przyszłych aplikacji powszechnego użytku w dziedzinach takich jak zdrowie, bezpieczeństwo czy inżynieria.
Mariya Gabriel, komisarz do spraw gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego, stwierdziła: Superkomputery mają już teraz elementarne znaczenie w czynieniu znacznych postępów i wprowadzaniu innowacji w wielu obszarach mających bezpośredni wpływ na codzienne życie obywateli Europy. Mogą nam pomóc w tworzeniu medycyny spersonalizowanej, oszczędzaniu energii i skuteczniejszej walce ze zmianami klimatu. Ulepszona europejska infrastruktura superkomputerów niesie ze sobą ogromny potencjał w zakresie tworzenia miejsc pracy i stanowi kluczowy czynnik w procesie cyfryzacji przemysłu oraz zwiększaniu konkurencyjności europejskiej gospodarki.
Wysokowydajne systemy obliczeniowe odgrywają kluczową rolę w rozpoznawaniu poważnych wyzwań naukowych i społecznych, takich jak wczesne wykrywanie i leczenie chorób lub opracowywanie nowych terapii w oparciu o medycynę spersonalizowaną i precyzyjną, a także w reagowaniu na te wyzwania. Systemy takie są również wykorzystywane do zapobiegania klęskom żywiołowym na dużą skalę i do zarządzania działaniami w przypadku ich wystąpienia, w szczególności do prognozowania tras przejścia huraganów lub do symulacji trzęsień ziemi (Tianhe-3 – chiński superkomputer, 2017-02-21).
Korzystanie z wysokowydajnych systemów obliczeniowych ma coraz większy wpływ na gałęzie przemysłu i przedsiębiorstwa, umożliwiając znaczne ograniczenie cyklu produkcji i projektowania produktu, przyspieszenie projektowania nowych materiałów, zmniejszenie kosztów, zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów oraz skrócenie i optymalizację procesów decyzyjnych. Np. cykl produkcji samochodów można dzięki superkomputerom skrócić z 60 do 24 miesięcy.
Wysokowydajne systemy obliczeniowe mają również zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego i obrony narodowej, np. przy opracowywaniu zaawansowanych technologii szyfrowania, identyfikowaniu źródła cyberataków i reagowaniu na nie, skutecznym stosowaniu metod kryminalistyki lub też w symulacjach z dziedziny energetyki jądrowej.
Przedstawiona inicjatywa umożliwi połączenie środków finansowych w celu stworzenia pierwszorzędnej europejskiej infrastruktury superkomputerów i dużych zbiorów danych. Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC służy pozyskaniu systemów o wydajności przedeksaskalowej (1017 obliczeń na sekundę) oraz wsparciu prac nad stworzeniem systemów o wydajności eksaskalowej (1018 obliczeń na sekundę) przy wykorzystaniu technologii unijnej, do 2022 lub 2023.
Działania wspólnego przedsięwzięcia polegać będą na nabyciu i eksploatacji dwóch światowej klasy superkomputerów przedeksaskalowych i co najmniej dwóch superkomputerów średniej klasy (zdolnych do wykonywania około 1016 obliczeń na sekundę), a także, począwszy od 2020, zapewnieniu dostępu do tych komputerów szerokiemu gronu użytkowników prywatnych i publicznych oraz zarządzaniu tym dostępem oraz realizacji programu badań i innowacji w zakresie HPC w celu wsparcia rozwoju technologii wysokowydajnych systemów obliczeniowych w Europie (w tym pierwszej generacji europejskiej technologii energooszczędnych mikroprocesorów), wniesienia wkładu w projektowanie europejskich komputerów eksaskalowych, jak również w celu opracowania aplikacji, rozwijania umiejętności i szerszego wykorzystania wysokowydajnych systemów obliczeniowych.
Wspólne Przedsięwzięcie EuroHPC realizowane będzie w latach 2019–2026. Planowana infrastruktura będzie wspólną własnością członków przedsięwzięcia, to jest początkowo państw, które podpisały deklarację w sprawie EuroHPC Francja, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy oraz Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Grecja, Słowenia i Szwajcaria) oraz prywatnych członków z sektora akademickiego i sektora przedsiębiorstw. Będą oni również wspólnie nią zarządzać. Inne strony mogą w każdej chwili przyłączyć się do tej współpracy jako członkowie, pod warunkiem dokonania wkładu finansowego.