2 listopada w CNIITOCzMasz rozpoczęły się testy nowego karabinka AK-12, a w 7 dni później Iżmasz dostarczył do prób także zmodyfikowaną odmianę AK-74M.
Iżmasz, największy rosyjski producent broni strzeleckiej, głównie karabinków AK różnych odmian rozpoczął prace nad nową konstrukcją, która miała być następcą rodziny AK-74M/AK-100 w 2009. Początkowo broń rozwijano pod kryptonimem AK-200 i wydawało się, że będzie to zmodernizowana odmiana linii AK-100, w której poprawiona zostanie głównie funkcjonalność i ergonomia. W ciągu roku projekt wyewoluował do takiego poziomu, że w lipcu 2011 postanowiono odejść od linii AK-100 i stworzyć nową rodzinę broni (Iżewsk pracuje nad następcą AK, 2011-07-19).
Pod koniec stycznia 2012 zaprezentowano AK-12 – uniwersalny karabinek automatyczny (z wymienną lufą), który – jak to dobrze podsumowali twórcy – stanowił V generację konstrukcji, ideowo bazujących na AK powstałym w latach 1940 (Iżmasz ujawnia AK-12, 2012-01-27). Jest to pierwsza rosyjska konstrukcja, która od początku powstawała z szerokim wykorzystaniem oprogramowania do komputerowego wspomagania projektowania (CAD). Na bazie AK-12 ma powstać rodzina broni do amunicji 5,45 mm x 39, 5,56 mm x 45, 7,62 mm x 39 i 7,62 mm x 51, której skład ma wchodzić m.in. subkarabinek, karabinek wyborowy i pistolet maszynowy, jak też cywilne odmiany samopowtarzalne (sztucery myśliwskie i strzelby). AK-12 ma być odmienny także od strony technologicznej, od 2011 testowane są dwa rodzaje nanokompozytowych pokryć broni nowej generacji, rozwijanych wraz z Rosatom. Pierwszy raz publicznie pokazano nową konstrukcję w czerwcu na wystawie TWM 2012 (Premiera AK-12 w Żukowskim, 2012-06-29).
2 listopada Iżmasz przekazał do badań wstępnych dwa prototypy AK-12. Testy realizowane przez Centralny Instytut Naukowo-Badawczy Mechaniki Precyzyjnej (CNIITOCzMASz) będą obejmowały sprawdzenie sprawdzanie funkcjonowania broni w wysokich i niskich temperaturach, w warunkach dużego zapylenia, jak też środowiska o bardzo dużej wilgotności oraz zrzucanie broni na beton z wysokości 1,5 m, w celu weryfikacji zabezpieczeń. Są to standardowe badania, identyczne, jakim zarówno w Rosji, jak i w Polsce poddaje się wszystkie konstrukcje strzeleckie, w tym poprzednika AK-12 – karabinek AK-74. Cykl prób ma zakończyć się na początku grudnia.
Jeżeli broń pomyślnie przejdzie testy, to – jak twierdzą przedstawiciele zakładów Iżmasz, w tym główny konstruktor Władimir Złobin – badania kwalifikacyjne (państwowe) AK-12 rozpoczną się na początku 2013 i potrwają do połowy przyszłego roku. Produkcja seryjna ma rozpocząć się w III kwartale 2013.
Jednak dyrektorzy Iżmaszu są realistami i nie spodziewają się początkowo dużych zamówień na nową konstrukcję (Bankructwo Iżmaszu, 2012-04-06). Rosjanie nadal mają w magazynach ponad 16-17 mln sztuk broni strzeleckiej, w tym 11 mln karabinków automatycznych (z czego, pod koniec 2012, 7 mln stanowiły AK-74 i ich pochodne do amunicji 5,45 mm x 39). Zapasy te będą stopniowo likwidowane – do 2015 rosyjskie siły zbrojne mają zutylizować ponad 4 mln przestarzałej broni, kupionej przez rokiem 1980, którym skończyła się docelowa norma eksploatacji, a po 2020 kolejne 6 mln konstrukcji strzeleckich (Rosja pozbywa się starej broni, 2012-03-18). We wrześniu 2011 ministerstwo obrony zadeklarowało, że nie będzie zamawiało już żadnych nowych AK-74M (Koniec zakupów AK-74M, 2011-09-28). Ministerstwo spraw wewnętrznych w ogóle zrezygnowało z subkarabinków AKS-74U do amunicji 5,45 mm x 39 (MSW Rosji rezygnuje z Kałasznikowa, 2008-10-09).
W magazynach mobilizacyjnych ma pozostać jednak 3-4 mln karabinków AK-74 i ich pochodnych (odmian z składanymi kolbami AKS-74, zmodernizowanych AK-74M, subkarabinków AKS-74U i karabinków maszynowych RPK-74/74M). Stąd też ministerstwo obrony podjęło decyzję o ich częściowej modernizacji, polegającej głównie na wprowadzeniu uniwersalnych szyn montażowych, zgodnych z amerykańskim MIL-STD-1913 (tzw. szyn Picatinny).
Pod koniec września Iżmasz zaproponował ministerstwu obrony Federacji Rosyjskiej cztery propozycje modernizacji pozostających w linii AK-74. Koszt poszczególnych pakietów waha się od 2 tys. rubli (200 zł) do 10 tys. rubli (1000 zł). Pierwsza i druga modernizacja mogą być dokonane w jednostkach, natomiast trzecia i czwarta w zakładach Iżmasz, podczas planowanych remontów AK-74.
Pierwsza i najprostsza modernizacja polega na zamocowaniu na standardowej, rosyjskiej bocznej szynie karabinka wspornika z uniwersalną szyną Picatinny. Dzięki temu AK-74 będzie mógł być wyposażony w dowolne optyczne lub optoelektroniczne przyrządy celownicze. Takiej modyfikacji broni może dokonać każdy żołnierz lub zakład rusznikarski w jednostce.
Modernizacja bardziej zaawansowana zakłada wymianę oryginalnego, drewnianego łoża w AK-74 lub wykonanego z tworzywa sztucznego w AK-74M na nowe, polimerowe łoże z dokręconymi do niego trzema, rozmieszczonymi co 90 stopni (z boku i u dołu) szynami Picatinny. Daje to możliwość mocowania do karabinka laserowych wskaźników/podświetlaczy celu i dalmierzy oraz chwytów przednich.
W trzecim wariancie, obok łoża z 3 szynami ma pojawić się krótki odcinek szyny Picatinny mocowany na przedniej, stalowej części nakładki na rurę gazową, składany chwyt przedni, jak też ergonomiczny chwyt pistoletowy. Pokrywa komory zamkowej ma być zastąpiona przez mocowaną na zawiasie, jak w AKS-74U, zaopatrzoną w grzbietową, uniwersalną szynę montażową.
Najbardziej zaawansowana modyfikacja obejmuje zastąpienie łoża i nakładki przez aluminiowy zespół szyn montażowych, podobnie jak to miało miejsce w karabinku Beryl w wersji wz. 96C (Nowe Beryle do Afganistanu, 2010-02-26). Obok nowej pokrywy z szyną i chwytu pistoletowego AK-74 ma być zaopatrzony w kolbę o regulowanej długości, jak też magazynek, pozwalający na szybką, wizualną kontrolę stanu naładowania.
9 listopada, w przeddzień 93. urodzin Michaiła T. Kałasznikowa, Iżmasz wysłał do prób w CNIITOCzMASz wariant karabinka AK-74, który jest rozszerzonym trzecim wariantem. Zamiast nowej, składanej kolby rodem z modeli AK-12 na testy została wysłana odmiana broni z teleskopową kolbą osadzoną na okrągłej tulei, będącą rosyjską pochodną rozwiązania zastosowanego w… amerykańskim karabinku M4. Nowym elementem jest wyprowadzenie na lewą stronę dźwigni bezpiecznika/przełącznika rodzaju ognia i nadanie jej takiego kształtu, aby mogła być obsługiwana kciukiem prawej ręki na chwycie. Rosjanie nie ujawnili kosztu tej modyfikacji karabinka.
Testy tak zmodyfikowanego AK-74 mają potrwać do końca 2012. Badania są zgodne z normami rosyjskiego ministerstwa obrony, a ich wyniki zadecydują o przyjęciu modernizacji do uzbrojenia armii, jak też innych struktur siłowych.