Rumuńskie Lancery na Okęciu
30 lipca br., warszawskie lotnisko im. Fryderyka Chopina, na krótko zmieniło swój charakter komunikacyjnego portu lotniczego. Stało się to za sprawą pięciu wojskowych samolotów Rumuńskich Sił Powietrznych. Odwiedziny wojskowych statków powietrznych nie są na Okęciu rzadkością, skąd więc ta sensacja?
Poruszenie wywołały cztery samoloty. Były to... MiG-21MF, a w zasadzie ich zmodernizowana w Izraelu wersja, określana jako Lancer (Lansjer). Należą one do grupy 110 samolotów przygotowanych przez IAI (Israel Aerospace Industries) Lahav do warunków współczesnego pola walki. Efektem kontraktu o wartości 300 mln USD, podpisanego przez rząd rumuński pod koniec 1993, jest przeprojektowanie instalacji elektrycznej, a także całkowita wymiana systemów awioniki pilotażowej i bojowej samolotów. Na pokładzie umieszczono, między innymi, wielozakresowy radar Elta EL/M 2032, umożliwiający wykorzystywanie pocisków rakietowych powietrze-powietrze Rafael Python 3 lub Matra Magic 2. Radar może wykrywać obiekty w odległości do 80 km od samolotu.
Informacje pilotażowe, taktyczne i techniczne prezentowane są na dwóch kolorowych wyświetlaczach LCD (o rozdzielczości 600 pikseli na linię). Nad tablicą przyrządów umieszczono nowoczesny ekran wyświetlacza przeziernego ELOP 921, pozwalający na prezentację danych nawigacyjnych oraz taktycznych, zarówno w zakresie parametrów lotu, jak i walki powietrznej oraz atakowania celów naziemnych. Obraz wyświetlacza rejestrowany jest przez miniaturową kamerę, przesyłającą sygnał do rejestratora pokładowego. System transmisji danych pozwala na wykorzystywanie uprzednio zaprogramowanych parametrów, dla realizowania wyznaczonego zadania. Realizowane jest to za pomocą kart pamięci PCMCIA.
Wyposażenie nawigacyjne umożliwia korzystanie z systemów podejścia i lądowania VOR/ILS/DME oraz odbieranie danych GPS.
Wymieniono także układy identyfikacji. Sowiecką Sirenę 3 zastąpiono systemem Elisra SPS-20 RWR zintegrowanym z zespołem wyrzutni ładunków zakłócających (30 sztuk) i flar (15). Całość uzupełnia układ emitowania zakłóceń aktywnych Elta ECM.
W trakcie modernizacji nie odrzucono jednak wszystkich oryginalnych urządzeń. Jako nadal wysoce efektywne pozostawiono układy autopilota AP-155, radiokompas ARK-10, a w systemie wyposażenia bojowego pozostawiono dwulufowe działko GSz-23L.
Piloci Lancerów wyposażeni są w hełmy Elbit DASH (Display And Sight Helmet - hełm z projekcją i celownikiem).
DZIESIĘĆ LAT SŁUŻBY
Pierwsze unowocześnione MiGi-21MF zostały dostarczone do Rumunii pod koniec 1996. Oficjalnie do służby weszły w marcu 1997. Jednostką, która jako pierwsza została całkowicie wyposażona w Lancery, była Grupul 95 Aviatie Vanatoare, stacjonująca w Bacău. Ostatni zmodernizowany samolot przekazano 16 kwietnia 2003. Został on skierowany do 71 bazy lotniczej w Cămpia Turzii.
Lancery wielokrotnie były prezentowane na światowych wystawach lotniczych. Od momentu wprowadzenia ich do wyposażenia zaczęły się również pojawiać na ćwiczeniach międzynarodowych organizowanych w ramach współpracy Rumunii z państwami ościennymi oraz członkami NATO.
Dzięki tak szeroko przeprowadzonej modernizacji samoloty będą mogły być wykorzystywane operacyjnie do 2010, w pełnej kompatybilnoś-ci ze standardami sprzętu NATO.
W DRODZE NA LITWĘ
Jaki był jednak cel wizyty rumuńskich samolotów bojowych oraz towarzyszącego im transportowego Ana-26 na warszawskim lotnisku?
Otóż grupa ta wykonywała przelot z Rumunii na Litwę, gdzie w ramach zobowiązań NATO realizowała będzie misję Air Policing, a Okęcie było najkorzystniej zlokalizowanym, względem trasy przelotu, lotniskiem na którym możliwe było uzupełnienie paliwa.
Misja Air Policing jest operacją powietrzną realizowaną przez państwa członkowskie NATO, zgodnie z V artykułem Traktatu Waszyngtońskiego. Jej celem jest demonstracja sojuszniczej solidarności, a także zapewnienie jednolitego poziomu bezpieczeństwa nowo przyjętych państw bałtyckich Sojuszu oraz kolektywnej obrony, prowadzonej w ramach Zintegrowanego Systemu Obrony Powietrznej Układu Atlantyckiego. Misja Air Policing realizowana jest w przestrzeni powietrznej państw bałtyckich od dnia ich wstąpienia do NATO (29 marca 2004). Rumuńs-cy lotnicy 1 sierpnia br. przejęli na okres kolejnych czterech miesięcy, opiekę nad terytorium Litwy od pilotów francuskich. Jest to 13 zmiana kontyngentu lotniczego NATO w tym państwie.
Przypomnijmy, że również polscy lotnicy realizowali to zadanie. Sześciu pilotów i 4 samoloty MiG-29, wydzielone z 1. Eskadry Lotnictwa Taktycznego, personel techniczny oraz specjalistyczny sprzęt do obsługi samolotów z 23. Bazy Lotniczej i 1. ELT, w ramach Polskiego Kontyngentu Wojskowego Orlik, pełnili od 30 grudnia 2005 do 31 marca 2006 24-godzinny dyżur bojowy na litewskim lotnisku Siauliai.
Kariera MiGa-21 w Polsce zakończona została rozkazem dowódcy Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej nr 150, wydanym 8 grudnia 2003. Dokument ten nakazał całkowite zaprzestanie szkolenia i wykonywania lotów na samolotach MiG-21 wszystkich typów oraz prowadzenia ich modernizacji. Ostatnią jednostką polskiego lotnictwa wykorzystującą samoloty MiG-21 była 3. ELT z poznańskich Krzesin. Czy decyzja o złomowaniu polskich MiGów była słuszna? Odpowiedź na to pytanie wykracza poza temat niniejszego artykułu.
Tekst i zdjęcia: Paweł Kłosiński