W zakładach Saab w Linköping trwa montaż struktury i integracja wyposażenia europejskiego demonstratora technologii bojowego bezzałogowego statku latającego stealth nEUROn. Montaż końcowy rozpocznie się we Francji jeszcze przed końcem br.
Jak twierdzi Mats Ohlson, kierownik programu z ramienia Saab, obecnie bsl znajduje się w czwartej z siedmiu faz montażu. Saab odpowiada za projekt, produkcję i integrację przedniej i środkowej części kadłuba, dyszy wylotowej silnika i osłon wnęk podwozia nEUROna, a także zintegrowanie awioniki i komputerów. Szwedzi prowadzą też próby w tunelu aerodynamicznym, oraz prace badawczo-rozwojowe związane z instalacją paliwową, oprogramowaniem misji oraz projektem i produkcją elementów naziemnej stacji kierowania, krytycznych dla bezpieczeństwa lotu.
Oblot za 2 lata
Zdaniem Ohlsona 60% programu stanowią prace związane z projektowaniem oraz integracją instalacji i oprogramowania. Resztę czasu pochłania konstruowanie standardowej, duraluminiowej struktury. Obecnie w Linköping przy programie nEUROn zatrudnionych jest 100 - 120 pracowników.
Bezzałogowiec napędzany będzie silnikiem turbowentylatorowym Rolls-Royce Turbomeca Adour Mk951. Wloty powietrza do silnika, zoptymalizowane pod względem zminimalizowania skutecznej powierzchni rozproszenia (SPR) fal radarowych opracowali Francuzi z Dassault.
Oblot nEUROna zaplanowano na 31 marca 2012. Jego miejscem ma być poligon Direction Générale pour l'Armement (DGA) w Istres. Następnie zaplanowano intensywne próby w locie, które potrwają do 2014. Będą one prowadzone na terenie Francji, Szwecji i Włoch. Początkowo wezmą w nim zespoły z dwóch pierwszych krajów. Według Ohlsona, w tym czasie każde państwo będzie mogło wykonać swoje próby w locie.
W trakcie prób, przez około 5 miesięcy, na poligonie Vidsel w Szwecji, badana będzie SPR płatowca, charakterystyki aerodynamiczne bezzałogowca i uzbrojenia podczas zrzutu oraz działanie wyposażenia do obserwacji w podczerwieni. Ohlson uchylił się od odpowiedzi na pytanie, jakie środki będą stosowane do sprawdzenia wykrywalności nEUROna.
Następnie, już na terenie Włoch, przeprowadzone zostaną próby zdolności do automatycznego zidentyfikowania i zniszczenia celu, w trakcie których bsl ma wykryć i rozpoznać zagrożenia w zdefiniowanej wcześniej strefie, a następnie, po potwierdzeniu i wydaniu zezwolenia na użycie uzbrojenia z naziemnej stacji kierowania, wykonać symulowany zrzut uzbrojenia i opuścić strefę celu.
Uzbrojenie będzie kierowane przez urządzenie Smart Integrated Weapon Bay (SIWB) - czujnik pracujący w zakresie 3 - 5 µm, którego zadaniem będzie automatyczne przeszukiwanie przestrzeni, wykrywanie, śledzenie i identyfikacja wielu celów jednocześnie w wyznaczonych strefach zainteresowania.
Badania własności aerodynamicznych
Kolejnym etapem będą próby uzbrojenia, które mają polegać mają na zrzutach bomb kierowanych laserowo i klasycznych Mk 82 z dwóch wewnętrznych komór uzbrojenia. Jak stwierdził Ohlson, nie ma w planach prób innych rodzajów uzbrojenia, ponieważ ich celem jest sprawdzenie charakterystyk bsl, a nie przenoszonej przez niego broni.
Zrzut broni z wewnętrznych komór to jedno z kluczowych zagadnień związanych z nEUROnem. Wyrzutnia uzbrojenia będzie trapezowa, wysuwana z komory na zewnątrz (analogicznie do zastosowanej w Raptorze), ale można też będzie dokonać zrzutu z wnętrza, bez wysuwania wyrzutni. Zrzut broni będzie wykonywany grawitacyjnie. Cały proces ma trwać ok. 10 sekund. Ważne jest też odpowiednie tempo otwierania osłon komór uzbrojenia, wychylanych na zewnątrz, ponieważ są to relatywnie duże powierzchnie, które wytwarzają opór aerodynamiczny, hałas i drgania.
Docelowe wyposażenie do obserwacji w podczerwieni, zabudowane za tzw. oknem w dolnej części kadłuba bsl, zostanie dostarczone przez Alenia Aeronautica. Ohlson nie podał żadnych szczegółów, takich jak jego oznaczenie czy charakterystyki materiałowe, ograniczając się jedynie do stwierdzenia, że skonstruowanie okna tak, aby nie zwiększało SPR nEUROna było jednym z trudniejszych zadań. W przyszłości na pokładzie nEUROna ma zostać zabudowany radar z syntetyczną aperturą (SAR), pozwalający na użycie bsl niezależnie od warunków atmosferycznych.
Obecnie nEUROn to tylko demonstrator technologii i nie wiadomo, co stanie się z nim po zakończeniu prób - stwierdził Mats Ohlson. Nie wiemy, co będzie po 2014. Jeszcze nic nie zadecydowano, ale wierzę, że kraje członkowskie będą chciały kontynuować ocenę możliwości bsl i zastosowanych w nim technologii - dodał Ohlson.
Jak wykorzystać doświadczenia?
Obecnie wiadomo, że Francuzi zamierzają wykorzystać doświadczenie zdobyte w ramach prób nEUROna w programie Future Combat Air System (FCAS), który ma być następcą Rafale po 2030. Na razie nie wiadomo, czy będzie to statek powietrzny załogowy czy bezzałogowy, ale Paryż planuje, że będzie można w nim zastosować techniki stealth, systemy kierowania misji i układy sterowania lotem użyte w programie europejskiego bsl. Co więcej, na bazie doświadczeń zdobytych w czasie badań nEUROna można będzie opracować koncepcje zastosowania FCAS, oszacować koszty eksploatacji bsl, zwłaszcza szkolenia, a także wydatki jakie pochłonie składowanie bezzałogowa, bez użycia, przez okres jednego roku.
Koszt programu szacowany jest na 400 - 405 mln Euro. Połowę z tej kwoty wnieśli Francuzi. W program zaangażowane są Dassault Aviation z Francji, Saab, Alenia Aeronautica z Włoch, hiszpańska EADS CASA, Hellenic Aerospace Industry z Grecji oraz Ruag ze Szwajcarii.
