Wśród Samodzielnych Pododdziałów Antyterrorystycznych Policji (SPAP) dziewięciu Komend Wojewódzkich, które wraz centralną jednostką ZOA KGP (BiA 2/2005) i siedmioma Sekcjami AT w pozostałych KWP tworzą system antyterrorystyczny na terenie Polski, gdański pododdział wyróżnia unikatowa specjalizacja, w naturalny sposób wynikająca z nadmorskiej lokalizacji.
Płetwonurek w kombinezonie Eques z aparatem oddechowym CODE, uzbrojony w 9-mm pistolet maszynowy H&K UMP9 /Zdjęcie: Andrzej Krugler
Historia SPAP pomorskiej policji rozpoczęła się 1 marca 1978, gdy w Komendzie Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Gdańsku powołano do życia pododdział specjalny w sile plutonu - jeden z siedmiu pierwszych tego typu, wzorowanych na istniejącym od dwóch lat w Warszawie Wydziale Zabezpieczenia Stołecznego Urzędu Spraw Wewnętrznych. Pod koniec lat 1980. plutony rozrosły się do wielkości kompanii, a w 1990, po przekształceniu MO w Policję, nadano im nazwę Kompanii Antyterrorystycznych (KAT), umiejscowionych strukturalnie w Oddziałach Prewencji KWP. Przez krótki okres używano także nazwy Pododdział Antyterrorystyczny (PAT), a w końcu na podstawie Decyzji nr 296/00 KGP z 29 grudnia 2000 oraz Zarządzenia nr 14 KGP z tego samego roku w sprawie szczegółowych zasad organizacji działania jednostek organizacyjnych policji, wyłączono je oficjalnie ze struktur oddziałów prewencji i pod obowiązującą do dziś nazwą SPAP podporządkowano bezpośrednio właściwym miejscowo komendantom wojewódzkim.
Zespół szturmowy SPAP KWP Gdańsk na łodzi pneumatycznej zbliża się do celu ataku /Zdjęcie: Andrzej Krugler
Gdański SPAP wykonuje głównie zadania na polecenie Komendanta Wojewódzkiego Policji Pomorskiej na terenie własnego województwa, ale może też działać na terytorium całego kraju w związku z realizacją zadań na rzecz innych wydziałów macierzystej KWP lub gdańskiego zarządu CBŚ, a także - na podstawie decyzji na szczeblu centralnym, KGP - w ramach współpracy z innymi pododdziałami i sekcjami AT w Polsce. Do podstawowych zadań gdańskiego pododdziału należą:
- neutralizowanie zagrożeń związanych z zamachami terrorystycznymi,
- obezwładnianie i zatrzymywanie szczególnie niebezpiecznych przestępców,
- zatrzymywanie członków (groźnych) zorganizowanych grup przestępczych,
- rozpoznanie i neutralizacja materiałów i ładunków wybuchowych,
- ochrona dostojników państwowych oraz delegacji krajowych i zagranicznych,
- działania ratownicze (z powietrza i wody) wymagające specjalnego wyszkolenia,
- ochrona przed zamachami terrorystycznymi platform wiertniczych.
Ostatni punkt dotyczy bardzo ważnej części tego szczególnego zakresu zadań, powierzonego w ostatnich latach gdańskiemu SPAP, który odróżnia go od innych pododdziałów tego typu. Różnica ta wynika również z konieczność uwzględnienia realizacji pozostałych zadań w specyficznych warunkach, typowych dla rejonu odpowiedzialności pomorskiej policji, także na wodach morskich i w obiektach brzegowych - a co za tym idzie, specjalistycznego przygotowania pod tym kątem.
(ciąg dalszy w numerze)
