21 maja br. będziemy obchodzić 100. urodziny Mieczysława Stachiewicza, pilota 301. Dywizjonu Bombowego Ziemi Pomorskiej. Dziś jest on honorowym prezesem Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie.
Mieczysław Stachiewicz urodził się 21 maja 1917 w Warszawie (ojciec Julian – generał Wojska Polskiego, matka Maria Jadwiga z domu Sawicka). Po skończeniu szkoły powszechnej, w latach 1927-1931 uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. W 1931 wstąpił do Korpusu Kadetów nr 1 we Lwowie. W 1937 uzyskał tam maturę, a następnie wcielony został do wojska. Od 21 września 1937 przechodził szkolenie unitarne dla podchorążych w 4. Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie, a 3 stycznia 1938 przyjęty został do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Został przeszkolony w pilotażu podstawowym (m.in. na PWS-26 i RWD-8) i SPRL ukończył 15 października 1938 jako plutonowy podchorąży rezerwy. Jeszcze w 1938 rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej i do lata 1939 zaliczył pierwszy rok.
22 sierpnia 1939 Stachiewicz został zmobilizowany i przydzielony do 4. Pułku Lotniczego w Toruniu. 27 sierpnia otrzymał rozkaz przeprowadzenia RWD-8 na wschód, do Słonima. Przed 1 września wrócił do Torunia i został wcielony do nowo powstałej eskadry zapasowej. 2 września ewakuował się w kierunku wschodnim kombinowanym transportem kolejowym i drogowym i 10 września dotarł do Warszawy. Po otrzymaniu nowych rozkazów przedostał się przez zaciskający się wokół stolicy pierścień wojsk niemieckich. 13 września, na południe od Brześnia napotkał personel 4. Bazy Lotniczej, z którym trzymał się aż do przekroczenia granicy z Rumunią 17 września, po wkroczeniu Sowietów.
W Rumunii w okresie od października do grudnia 1939 był internowany w obozie Calafat. Uciekł z niego i w lutym 1940 był już we Francji. Początkowo przebywał w Septfonds, potem w Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron. Po kapitulacji Francji statkiem ewakuował się do Wielkiej Brytanii - przybył tam 28 czerwca 1940. Początkowo przebywał w Blackpool, dopiero 7 czerwca 1941 odkomenderowany został do 25. EFTS na kurs pilotażu. Od 22 lipca 1941 szkolenie kontynuował w 16. SFTS w Newton, a 1 listopada 1941 rozpoczął loty w 18 OTU w Bramcote. W jednostce tej przeszkolił się na Welligntonach i dobrał załogę – w jej skład weszli por. naw. Roman Chmiel, sierż. rtg. Piotr Kosin oraz strzelcy por. Roman Lipczyński i sierż. Piotr Straub. W kwietniu 1942 załoga przydzielona została do 301. Dywizjonu Bombowego Ziemi Pomorskiej.
Pierwszy lot bojowy Stachiewicz odbył nocą z 5 na 6 maja 1942 nad Stuttgart, jako drugi pilot. Z powodu niesprzyjającej pogody panującej nad Anglią po raz kolejny poleciał dopiero nocą z 30 na 31 maja nad Kolonię, także jako drugi pilot. Po raz pierwszy sam poprowadził swoją załogę w nocy z 3 na 4 czerwca nad Dieppe, potem latał parokrotnie nad Essen i Emden. Nad ranem 23 czerwca 1942 wystartował na poszukiwanie zaginionej załogi z 301. dywizjonu, ale zamiast niej odnalazł dinghy innego bombowca ze squadronu RAF. Kolejnymi jego celami były Brema, St. Nazaire i Wyspy Fryzyjskie. Nocą z 8 na 9 lipca startował na bombardowanie Wilhelmshaven, lecz w jego Wellingtonie awarii uległ jeden z silników, wobec czego zawrócił i próbował lądować na nieoświetlonym, pozorowanym lotnisku. Rozbił samolot, lecz nikt z załogi nie odniósł poważniejszych obrażeń.
Do zakończenia pierwszej tury lotów bombardował bądź minował jeszcze Duisburg, Hamburg, Saarbrücken, Wyspy Fryzyjskie, Osnabrück, Frankfurt, Kilonię, St. Nazaire i Turyn. W międzyczasie, na początku sierpnia 1942 odbył kurs BAT (ślepego podejścia do lądowania), zaś nocą z 27 na 28 sierpnia 1942 po raz drugi już rozbił samolot na lotnisku podczas przymusowego lądowania. Miał przy tym wiele szczęścia, gdyż samolot był pełen bomb, zaś przy lądowaniu pękło podwozie i maszyna szurnęła kilkadziesiąt metrów na brzuchu.
20 listopada 1942 Stachiewicz zakończył turę lotów bojowych. Dwa dni później przeniesiony został do Blackpool, zaś 23 listopada otrzymał roczny urlop wraz z pozwoleniem podjęcia studiów w Polskiej Szkole Architektury przy Liverpool University. 27 kwietnia 1945 uzyskał stałe zwolnienie z Polskich Sił Powietrznych (w stopniu porucznika i angielskim Flying Officera), zaś w 1946 uzyskał dyplom inżyniera architekta. Rozpoczął pracę jako architekt, praktykę prowadził aż do przejścia na emeryturę w 1982.
W okresie powojennym Stachiewicz działał społecznie – należał do Związku Lwowskich Kadetów Marszałka Józefa Piłsudskiego (w 1983 jako członek zarządu, w latach 1983-1984 jako wiceprezes), w 1984 prezesował Instytutowi Józefa Piłsudskiego w Londynie. Był także członkiem Skarbu Narodowego i Zarządu Powierników Polskiej Fundacji Kulturalnej (w latach 1988-1998 jego Honorowym Sekretarzem). Wiele lat po wojnie spisał także swe wspomnienia, które w 2003 ukazały się w Polsce w postaci książki.
Za czyny wojenne Mieczysław Stachiewicz odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr 8212), trzykrotnie Krzyżem Walecznych i Polowym Znakiem Pilota (nr 1132), zaś za powojenną pracę otrzymał Krzyż Oficerski i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Obecnie na stałe mieszka w Londynie.
Tekst i zdjęcia dzięki uprzejmości Wojciecha Zmyślonego, www.polishairforce.pl