W lipcu w Zborowie, na dawnych Kresach Rzeczypospolitej, rozpoczęły się prace konserwatorskie w przedwojennej kaplicy Wojska Polskiego. Należy ona do najcenniejszych zabytków tego rodzaju w całym regionie. Główny realizator projektu, Fundacja MOSTY poszukuje darczyńców gotowych wesprzeć renowację tego unikalnego obiektu, którego osiemdziesiąta rocznica konsekracji obchodzona jest w 2015.
Kaplica w Zborowie jest jednym z najcenniejszych zabytków polskich na zachodnim Podolu. Autorem projektu był inż. Wawrzyniec Dayczak, znany z wielu projektów zrealizowanych w okresie międzywojennym we Lwowie. Styl kaplicy nawiązuje do tradycyjnej polskiej architektury obronnej XVI wieku, co szczególnie wyróżnia ten obiekt na tle wielu innych kaplic i pomników na Kresach.
Mimo dewastacji, zwykłych zaniedbań i wpływu czynników atmosferycznych, na kaplicy zachował się wartościowy detal kamieniarski. Jego najważniejszymi elementami są płaskorzeźby orłów z emblematami strzeleckimi, legionowymi i godłem państwowym II RP. W płycinach attyki kaplicy zachowało się jedenaście płaskorzeźb. Wszystkie stanowią unikalny walor artystyczny, niespotykany nigdzie indziej na Kresach. Ich wartość jest porównywalna z elementami kamieniarskimi na cmentarzu Orląt Lwowskich, z pomnikiem w Zadwórzu, czy zabytkami cmentarza na Rossie w Wilnie. Kaplica, nad głównym wejściem, nad portalem nadal jest przyozdobiona napisem Poległym za Ojczyznę, zachowanym w niemal tak dobrym stanie, jak wizerunki orłów.
Przed 1939 wokół kaplicy w Zborowie znajdował się polski cmentarz wojenny, na którym pochowano żołnierzy i legionistów poległych w czasie walk na frontach I wojny światowej i walk o niepodległość w latach 1918-1920. Zgodnie z przygotowanym przez Fundację MOSTY projektem, cmentarz zostanie poddany rekonstrukcji w 2016.
Wiosną 2015 projekt renowacji kaplicy uzyskał wsparcie finansowe Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (ROPWiM) oraz wsparcie organizacyjne Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN), Ambasady RP w Kijowie oraz Konsulatu Generalnego RP w Łucku. Regionalne władze ukraińskie wydały wymagane przez prawo pozwolenia i objęły projekt opieką konserwatorską. Projekt spotkał się również z przychylnym przyjęciem lokalnej społeczności.
Prace renowacyjne kaplicy rozpoczęły się w lipcu 2015 i są kierowane przez prof. dr hab. Janusza Smazę z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Już na wstępnym etapie prac udało się wydobyć spod ziemi oryginalne kamienne krzyże, które niegdyś były ustanowione na mogiłach żołnierzy pochowanych na przyległym do kaplicy cmentarzu.
Pełna renowacja kaplicy i jej otoczenia zajmie dwa sezony. W pierwszym etapie, do końca 2015 zostaną zrealizowane prace renowacyjne elewacji, fundamentów, schodów i osuszanie tynków wewnętrznych. W drugim etapie, planowanym na 2016, zostaną przeprowadzone prace renowacyjne wnętrza, prace ekshumacyjne w otoczeniu kaplicy oraz odbudowa cmentarza wojskowego na podstawie zachowanych fotografii z 1935. Prace zaplanowane na przyszły rok powinny zostać zakończone do sierpnia, tak aby możliwa była ponowna konsekracja obiektu 15 sierpnia 2016, w dniu święta Wojska Polskiego. W ramach uroczystości, z udziałem władz państwowych z Polski i Ukrainy, księży trzech obrządków chrześcijańskich, klucze do kaplicy zostaną przekazane przedstawicielom wspólnoty polskiej z Tarnopola i potomków dawnych polskich mieszkańców Zborowa.
Szacunkowe koszty przedsięwzięcia, którego realizacja przewidziana jest na lata 2015-2016 wyniosą ok. 250 tys. zł. Większość środków została już zapewniona przez ROPWiM i przekazana do realizacji w 2015 oraz wstępnie zagwarantowana przez MKiDN na 2016. Obecnie pełna realizacja projektu, wraz z częścią dotyczącą prac ekshumacyjnych i odbudową przedwojennego cmentarza wojskowego, wymaga jednak zebrania dodatkowych środków.
W związku z powyższym zwracamy się z serdeczną prośbą o wsparcie tego ważnego i cennego projektu. Darczyńców prosimy o dokonywanie wpłat na konto Fundacji MOSTY z tytułem przelewu Na renowację kaplicy w Zborowie:
Fundacja MOSTY
ul. Napoleońska 20A
05-400 Otwock
PKO BP
89102011270000130202152916
Kod BIC (Swift): BPKOPLPW
Więcej informacji o projekcie na stronie Fundacji MOSTY, głównego realizatora przedsięwzięcia:
http://fundacjamosty.pl/ratujemy-kaplice-w-zborowie/
Koordynatorem projektu ze strony Fundacji MOSTY jest Mikołaj Falkowski:
telefon: +48 606 466 255
e-mail: info@fundacjamosty.pl