Niedawna odpowiedź na interpelację poselską udzielona przez sekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej stanowi potwierdzenie, że zakup amerykańskich ppk FGM-148 Javelin dla WOT odbył się bez testów przeprowadzonych przez stronę polską. Podobne wątpliwości pojawiają się także w kontekście innych zakupów realizowanych przez MON.
Interpelację zgłosili Paweł Poncyljusz, Joanna Kluzik-Rostkowska, Tomasz Siemoniak, Cezary Grabarczyk. Miało to miejsce 24 sierpnia 2023. Zadano 5 pytań, w tym: Jakie są przyczyny braku zakończenia badań kwalifikacyjnych ppk Pirat i ppk Moskit? Czy przedstawiciele MON postulowali w trakcie badań konieczność modyfikacji niektórych elementów tego typu uzbrojenia? Ile czasu trwają już badania zakładowe i kwalifikacyjne? Ile czasu trwały badania dostarczonych do Polski systemów Javelin czy Spike? Kiedy można się spodziewać wpisania na listę uzbrojenia ppk Pirat i ppk Moskit?
W odpowiedzi na pierwsze 3 pytania MON przytoczyło decyzję nr 186/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 23 grudnia 2021 dotyczącą wprowadzania sprzętu wojskowego do SZ RP: W decyzji tej wskazuje się, iż wprowadzenie sprzętu następuje w wyniku pozytywnego zakończenia pracy rozwojowej albo po zrealizowaniu dostawy na rzecz Sił Zbrojnych RP (zakup). Bez względu na sposób pozyskania sprzętu wojskowego, procedura jego wprowadzania jest realizowana po uzyskaniu pozytywnych wyników testów, oceny zgodności wyrobów przeznaczonych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa, weryfikacji po przeprowadzeniu procesu nadzorowania jakości oraz po odbiorze przez użytkownika.
Sekretarz stanu w MON odpowiadając na pytanie na temat czasu trwania testów weryfikacyjnych ppk podał, że takowe zrealizowano w 2002 w WITU przed podpisaniem pierwszej umowy na Spike LR. Testy objęły sprawdzenie krytycznych parametrów ppk. Co kluczowe, badań ppk Javelin w ogóle nie realizowano, powołując się na testy przeprowadzone wcześniej przez rząd USA. Sekretarz stanu MON w ogólnie nie odniósł się do pytania o wdrożenie krajowych ppk do służby w SZ RP.
Resort obrony nie sprawdził więc tego na ile realne są parametry amerykańskich ppk, by porównać je do deklaracji amerykańskich (rządu i producenta) a także określić ich użyteczność dla Sił Zbrojnych RP. Javeliny są zamawiane dla WOT (do tej pory 110 modułów celowniczo-startowych i 680 ppk) pomimo posiadania przez SZ RP ppk Spike LR, uważanych za skuteczniejsze i ze znacznie bardziej rozbudowanym układem naprowadzania. Spike LR są przy okazji częściowo produkowane w naszym kraju, co przekłada się na pewne korzyści przemysłowe. Zastanowienie budzą więc zapowiedzi o chęci uruchomienia w Polsce równoległej produkcji Javelinów, mimo trwającej produkcji ppk podobnej klasy, znanych niedostatków Javelina, a także ryzyka uzależnienia od Amerykanów (Porozumienie Javelin Joint Venture o produkcji przemysłowej w Polsce, 2023-09-07, Więcej ppk Spike LR dla WP, 2023-08-03).
Niewielkie jest zainteresowanie resortu obrony krajowymi ppk Pirat i Moskit, przez co wciąż nie sfinalizowano ich rozwoju. Ich udoskonalanie i próby wciąż jednak trwają. W przyszłości mogłyby wyprzeć systemy zagraniczne uniezależniając nasz kraj od woli innych państw i obcych producentów. Zbudowane kompetencje byłyby jednocześnie okazją rozwijania polskich technologii, linii produkcyjnych, zwiększania zatrudnienia i do znalezienia odbiorców eksportowych (Przeciwpancerne wzmocnienia WP, 2023-02-01).
Polskie podmioty badawcze i przemysłowe nie mają jednak odpowiedniej siły przebicia w MON – w przeciwieństwie do zagranicznych koncernów.