Kilkadziesiąt lat oczekiwania, pół roku intensywnych prac, długa droga od powietrznej 10-osobowej taksówki, przez plac zabaw, czeluści magazynów, aż po muzealny warsztat i zasłużone miejsce na zadaszonej ekspozycji Skrzydła i Ludzie XX wieku – taką drogę musiał przemierzyć unikatowy samolot CSS-12, a dokładnie wszystko co z niego zostało, czyli kabina pilotów.
Zrekonstruowany eksponat wraz z wystawą przedstawiającą jego dzieje można oglądać od dzisiaj, 10 marca 2022 w ramach stałej ekspozycji w Muzeum Lotnictwa Polskiego. Nowy eksponat umieszczono w hangarze głównym obok samolotu Li-2, gdzie można także prześledzić na wystawie drogę, jaką przeszedł podczas rekonstrukcji.
CSS-12 jest samolotem wyjątkowym ze względu na swoją historię. Był to prototyp małego, 10-miejscowego dwusilnikowego samolotu pasażerskiego, opracowany przez inż. Leszka Dulębę w Centralnym Studium Samolotów w Warszawie na przełomie lat 1940. i 1950. Warto podkreślić, że był to pierwszy całkowicie metalowy samolot, skonstruowany i zbudowany po II wojnie światowej w Polsce, a jego pierwszy lot odbył się 22 listopada 1950. Prace nad nim wstrzymano na kilka lat z powodu zaangażowania całego przemysłu lotniczego w licencyjną produkcję samolotów bojowych i wznowiono w 1955.
– CSS-12 był udaną konstrukcją, ale ze względu na brak zapotrzebowania na samolot tej klasy i brak odpowiednich silników nie wszedł do produkcji seryjnej. Jedyny prototyp o znakach rejestracyjnych SP-BAR został skasowany w 1960 r., a jego znaczna część trafiła na….dziecięcy plac zabaw w Warszawie – opowiada kustosz i autor wystawy o eksponacie Jarosław Dobrzyński.
Na szczęście zachował się jednak przód kadłuba z kabiną pilotów, który trafił najpierw do Muzeum Techniki w Warszawie, a następnie do magazynów MLP w Krakowie. Ostatecznie, po wieloletnim spoczynku, doczekał się uznania, a swoją opieką i kompleksowym remontem otoczyli go muzealni renowatorzy, którzy przez wiele miesięcy intensywnie pracowali nad rekonstrukcją kabiny i przywróceniem jej oryginalnego wyglądu.
– Największym wyzwaniem było jak najbliższe prawdy zrekonstruowanie tego unikatowego samolotu, gdyż nie zachowała się praktycznie żadna dokumentacja. Musieliśmy demontować wszystkie elementy, dokładnie je wyczyścić i później złożyć je na nowo, uzupełniają przy tym brakujące elementy - przyrządy pokładowe, zachowując przy tym zgodność z minioną epoką – dodaje kierownik działu konserwacji MLP Tadeusz Wysocki.
Wszystkich chętnych do poznania szczegółowej historii samolotu CSS-12 MLP zaprasza w niedzielę 13 marca 2022 na godzinę 12:00 na Spotkanie przy Samolocie.