Ministerstwo Obrony Narodowej w reakcji na wpisy w mediach społecznościowych byłego szefa resortu obrony, posła Mariusza Błaszczaka udzieliło informacji w sprawie potencjalnego polskiego uczestnictwa w inicjatywie European Sky Shield Initative (ESSI). O rozważanym dołączeniu do inicjatywy informował ostatnio Premier RP Donald Tusk.
MON podaje, że Polska nie skorzystała z możliwości przystąpienia do ESSI już u zarania tej inicjatywy w 2022, choć cieszy się ona poparciem państw sojuszniczych w NATO. Może ona przynieść istotne korzyści ekonomiczne dzięki skonsolidowanym zakupom uzbrojenia po korzystniejszych cenach, a także polepszaniem interoperacyjności systemów OPL poszczególnych państw. Obecnie list intencyjny ws. uczestnictwa w europejskiej tarczy podpisało 15 państw, a 21 kolejnych przymierza się do tego.
Zdaniem resortu obrony dołączenie Polski do ESSI może przynieść naszemu państwu korzyści w kilku zidentyfikowanych obszarach. Ma to dotyczyć wspólnego szkolenia, rozwijania doktryn, wspólnych zakupów i utrzymania sprzętu w ramach zarządzania LCC (kosztem cyklu życia). ESSI ma być więc komplementarne dla polskich, narodowych zdolności OPL. Nie bez znaczenia jest też fakt, że uczestnicy inicjatywy już użytkują systemy zakupione przez Polskę, w tym zestawy średniego zasięgu Patriot. Zamawianie efektorów do systemów Patriot (np. PAC-3 MSE) mogłoby być więc korzystne.
Co istotne, MON potwierdziło, ze priorytetem jest budowa krajowych zdolności w zakresie OPL. Dlatego kontynuowany będzie rozwój polskich systemów bardzo krótkiego zasięgu w programie Pilica, systemów krótkiego zasięgu Narew we współpracy z partnerami z W. Brytanii, a także średniego zasięgu Wisła we współpracy z USA. MON zauważa także szansę uzupełnienia polskiej i europejskiej OPL o najwyższe piętro obrony powietrznej, w postaci systemów przeciwrakietowych Arrow-3.
ESSI ma być więc elastyczną platformą współpracy uwzględniającą interesy jej uczestników. Warto zauważyć, że inicjatywa obecnie nie generuje żadnych zobowiązań wobec partnerów, będąc luźnym konglomeratem państw zainteresowanych wzmocnieniem obrony powietrznej europejskiego nieba.
Jednocześnie MON podkreśla w swoim komunikacie potrzebę uczestnictwa Polski, a nawet bycia orędownikiem międzynarodowych inicjatyw obronnych wobec zagrożeń ze strony Federacji Rosyjskich. Warto przypomnieć, że odwrotny krok został wykonany w 2016 przez byłego ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza, który wycofał Polskę z międzynarodowej inicjatywy samolotów transportowo-tankujących MRTT-C. W ten sposób nie stworzono bardzo potrzebnych w Siłach Powietrznych zdolności, które teraz muszą być budowane samodzielnie w programie Karkonosze.
Poparcie dla polskiego uczestnictwa w ESSI wyraził już szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Jacek Siewiera. Według niego sprawę może poprzeć również Prezydent RP Andrzej Duda, jeśli inicjatywa uwzględni uczestnictwo polskiego przemysłu obronnego (Polska zainteresowana ESSI, 2024-04-16).