Wielka strzelba to jedna z nazw działa stosowana w dawnej Polsce. Konstanty Górski w Historii artylerii polskiej napisał: Przechodząc do broni ręcznej, nadmienić naprzód muszę, że narodziła się w Europie daleko później aniżeli wielka strzelba, jako owym mianem u nas często nazywano działa. Tym razem chciałbym napisać o sprzęcie, który oprócz decydowania o wynikach bitew, służył również podkreśleniu doniosłości wydarzeń zarówno państwowych, jak i domowych czy rodzinnych. Grały armaty na pohybel wrogom, grały na sławę zwycięzców, grały dla uczczenia urodzin czy ślubów, aż wreszcie żegnały salwą honorową na cmentarzach.
Wśród broni czarnoprochowej, dostępnej bez zezwolenia w naszym kraju, niepoślednie miejsce zajmuje artyleria. Armaty, moździerze, wiwatówki, które miały swój pierwowzór przed 1850, znakomicie uświetniają dziś, podobnie jak przed laty, wiele imprez. Odpowiednio umundurowana obsługa potęguje wrażenie doniosłości chwili. Ambicją i marzeniem chyba każdego bractwa kurkowego lub klubu strzeleckiego jest posiadanie własnej armaty z obsługą. Na różne uroczystości, a często także na otwarcie organizowanych zawodów strzeleckich, nierzadko zjeżdżają się zaprzyjaźnione grupy z własnymi działami - jest zatem huczno i szumnie. Indywidualnych miłośników artylerii i posiadaczy mniejszych czy większych armat i armatek także nie sposób pominąć. To fascynaci, którzy wiedzą wszystko o swoich armatach, zaprzedani miłośnicy ogniowej roboty.
Latem, raz w roku, w malowniczej scenerii ciągnącego się wzdłuż Wisły toruńskiego Bulwaru Filadelfijskiego, odbywa się Przegląd Artylerii Brackiej. Oceniana jest historyczna wierność oryginałowi, stroje, sprawność i bezpieczeństwo obsługi działa oraz efektowność i głośność wystrzału.
Wojtek, spiritus movens Bractwa Kurkowego Strzelców Czarnoprochowych Straży Zamkowej w Czersku mawiał, że nie wie czy gdzieś jest to napisane, ale jest pewien, iż każde bractwo winno mieć swoją armatę. A więc i Czerskie musi się o takową postarać, a że bractwo to nie byle jakie, to i działo musi być nadzwyczajne. Najlepiej takie, które z marszu zdobędzie tytuł mistrzowski w Toruniu.
Rok zbierał Wojciech materiały, planował i się wszelkimi sposobami do armaty przymierzał, rok czytał i grzebał w Internecie, aż wreszcie wygrzebał plany odprzodowego 12-funtowego Napoleona. Działo francuskiego pochodzenia produkowane w 1850, nazwane tak ku uczczeniu Cesarza Napoleona III, które z powodzeniem było produkowane i używane zarówno przez obie strony konfliktu w amerykańskiej wojnie secesyjnej. Oczywiście rozmiary proporcjonalnie zmniejszono do wielkości 3/4 oryginału, żeby działo dało się stosunkowo łatwo przewozić na przyczepce czy nawet średnią bagażówką. (ciąg dalszy w numerze)
Z wszelkimi pytaniami Bractwo Czerskie zaprasza na swoje strony internetowe (www.bractwo-czersk.org.pl).
