Macedonia Północna zdecydowała o rezygnacji z eksploatacji śmigłowców uderzeniowych Mi-24 przez Armija na Republika Severna Makedonija (ARSM, siły zbrojne). W związku z tym cała flota 12 śmigłowców Mi-24 zostanie przekazana Ukrainie. Takie plany nakreśliła w 24 marca 2023 programie 360degrees w telewizji Alsat TV minister obrony Slavjanka Petrovska.
– Dzisiaj Sztab Generalny ARSM dostarczył do mojego gabinetu analizę, na bazie której zarekomendowałam rządowi wysłanie 12 śmigłowców Mi-24 na Ukrainę – powiedziała minister Petrovska. Jest to potwierdzenie doniesień z połowy marca br. o rozważanym przekazaniu macedońskich Mi-24 Ukrainie.
Zatwierdzenie decyzji dotyczącej wiropłatów zależało jednak od parlamentu. W głosowaniu 29 marca 2023 Macedończycy zagłosowali za transferem śmigłowców na Ukrainę. Jak dodała minister Petrovska, do tej pory jej państwo wsparło Ukrainę dostawami uzbrojenia i sprzętu wojskowego o wartości 30 mln EUR. Sprzęt przekazywano w ramach 7 pakietów pomocy. Transfer Mi-24 – zgodnie z zapowiedziami – ma zostać przeprowadzony z dużą transparentnością, nie zostanie podany jedynie termin dostawy i sposób transportu wiropłatów do broniącego się kraju.
Jednocześnie Macedonia jest w trakcie transformacji sił zbrojnych zgodnie z oczekiwaniami NATO. W miejsce wycofywanych śmigłowców uderzeniowych Skopje pozyska śmigłowce wielozadaniowe, które będą służyć do zadań transportowych i reagowania kryzysowego.
Celem resortu obrony Macedonii Płn. jest zakup 8 nowo wyprodukowanych śmigłowców. Rozważanych jest 5 różnych ofert, które ocenia Zintegrowany Zespół Projektowy resortu obrony, który działa już od 2 lat. Ma on zakończyć swoją pracę najpóźniej w połowie kwietnia 2023, po tym, jak ministerstwo zaproponuje rządowi i parlamentowi w Skopje zakup wiropłatów poprzez porozumienie międzyrządowe.
Wśród oferentów znajduje się Airbus (H145M, H215M i H225M), Bell (Bell 412M), Leonardo (AW139, AW149), MD Helicopters (MD530F Cayuse Warriors) i Lockheed Martin / Sikorsky (UH-60M i S-70i Black Hawk). Nowe śmigłowce pozwolą zastąpić kończące okres eksploatacji śmigłowce produkcji radzieckiej – o czym już informowaliśmy. Obecnie ARSM mają 6 używanych operacyjnie śmigłowców: 2 transportowe Mi-17, 2 transportowo-szturmowe Mi-8MT i 2 uderzeniowe Mi-24W (Macedonia Płn. wyremontuje Mi-8MT, 2023-03-02).
Petrovska w czasie wywiadu powiedziała także o rozszerzeniu misji Air Policing w macedońskiej przestrzeni powietrznej. Nie podjęto jeszcze ostatecznej decyzji o tym, jakie drugie państwo dołączy do Grecji w ochronie macedońskiego nieba. Duże zainteresowanie dołączeniem do inicjatywy wykazywała wcześniej Bułgaria i Turcja. Rozważane są jednak również inne państwa. Minister obrony nie ujawniła jednak ich nazw. Wdaje się, że jednym z nich mogą być Włochy.
Oświadczenie minister obrony może sygnalizować dystans w stosunkach między Skopje a Sofią. Oba państwa nie mogą utrzymywać stałej kontroli swojej przestrzeni powietrznej z racji braków w lotnictwie – Bułgaria oczekuje na dostawy samolotów F-16, a utrzymanie sprawności posiadanych MiG-29 jest coraz trudniejsze. Oba bałkańskie narody dzielą jednak spory polityczne i historyczne. Sofia zaczęła blokować proces akcesji Macedonii Płn. do UE. Między tymi państwami toczy się bowiem dyskusja związana z interpretacją historii nowożytnej i praw obywateli Macedonii Płn. pochodzenia bułgarskiego (wg spisu z 2021 to 3504 osób z łącznie 1,8 mln obywateli, czyli 0,2%).
Przy okazji Petrovska poinformowała również o dostawach na podstawie ubiegłorocznej umowy międzyrządowej z Francją systemu obrony powietrznej bardzo krótkiego zasięgu. Macedończycy mieli tam pozyskać ppzr Mistral-3. Jednostka ARSM zacznie być przezbrajana w 2024. Nowy sprzęt wymaga też zwiększenia liczebności personelu wojskowego sił zbrojnych z 6800 do 7100 osób. Spośród nich 700 żołnierzy może być oddelegowanych do misji w ramach NATO. Do 2027 kontyngent dla NATO ma wzrosnąć do 1200 żołnierzy (Macedońskie lotnictwo dla Ukrainy, 2023-03-21).
Na podstawie informacji Igora Bożinovskiego.