Podstawowym zadaniem Sił Zbrojnych jest ochrona niepodległości państwa i niepodzielności terytorium oraz nienaruszalności jego granic, a także zapewnienie bezpieczeństwa wszystkich obywateli. Ten obowiązek może być spełniony wtedy, kiedy Siły Zbrojne są zarówno dobrze dowodzone, wyszkolone, jak i wyposażone i ukompletowane w nowoczesny sprzęt oraz uzbrojenie wojskowe. Wojsko Polskie jako podmiot suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej należy postrzegać w ujęciu wielowymiarowym. Podmiot oparty na systemach funkcjonalnych, w ramach których każdy rodzaj Sił Zbrojnych ma określone zdolności operacyjne. W obszarze zdolności niezwykle istotne są ich części składowe, a więc sprzęt wojskowy, infrastruktura, a także nowatorskie podejście do współczesnych oraz przyszłych wyzwań.
W dobie zmian
Mając zatem świadomość potrzeb generowanych zmianami XXI wieku, należałoby zadać sobie pytanie, jak mają wyglądać Siły Zbrojne przyszłości, a także od jakich czynników zależy potencjał Wojska Polskiego? Dynamika zmian, w tym globalizacja, migracje, urbanizacja, zmiany kulturowe, a także nowe technologie wymuszają potrzebę integracji działań w ramach trzech obszarów – nauki, przemysłu oraz wojska. Zmienność zachodzących procesów, złożoność systemu, w ramach którego funkcjonujemy, niepewność i nieprzewidywalność zdarzeń których jesteśmy świadkami, powoduje konieczność usystematyzowania podejmowanych działań. To właśnie nauka jest podmiotem, który pomoże nam zrozumieć otaczającą nas rzeczywistość i znaleźć odpowiedzi na nurtujące nas, wojskowych, pytania.
Na bazie rozważań, ekspertyz oraz analiz, będziemy w stanie identyfikować potrzeby i przekładać je na kierunki rozwoju Sił Zbrojnych w ujęciu długoterminowym. Właściwa identyfikacja obszarów krytycznych pozwoli z kolei zaproponować przemysłowi podejmowanie działań w kierunku skupienia wysiłku w obszarze potrzeb i zdolności krytycznych. Siły Zbrojne to także organizacja wiedzy. Sztab Generalny Wojska Polskiego wytycza strategiczne kierunki, a nie stację docelową, do której muszą zmierzać Siły Zbrojne. Szybka adaptowalność do wyzwań to sygnał także dla potencjalnego przeciwnika. Obserwacja to dobry bodziec do refleksji nad podejmowaniem działań, który pozwoli zrozumieć, że koszt agresywnych działań w stosunku do Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej byłby niewspółmierny do efektu.
Problemy demograficzne, postępująca urbanizacja, wszechobecna skala projektów fizycznego połączenia poprzez drogi, autostrady, linie kolejowe, mosty i tunele, rurociągi i gazociągi, sieci energetyczne, lotniska, porty, światłowody, kable internetowe, satelity, centra i bazy danych, generuje potrzebę gotowości do dynamicznego reagowania nie tylko w wymiarze fizycznym, ale także informacyjnym oraz wirtualnym. Od wieków wiadomym było, że wygrywa ten, kto ma przewagę informacyjną. Dziś nabiera to także innego kontekstu, gdyż nie wystarczy znać tylko słabe i mocne strony przeciwnika. Trzeba być świadomym współczesnych zagrożeń technologicznych oraz zdawać sobie sprawę z potrzeby manewru operacyjnego w środowisku wielodomenowym. Warunkiem koniecznym jest także zrozumienie potrzeby szybkiej i nieustannej adaptacji adekwatnie do zagrożeń z jakimi możemy się w przyszłości mierzyć. Wyprzedzająca bitwa rozpoznawcza może okazać się decydująca. Dlatego moją wizją, jako szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego jest to, aby Siły Zbrojne nowej generacji były mocne kulturowo, skuteczne operacyjnie, mobilne i wysoce manewrowe, zdolne do podejmowania działań w każdej przestrzeni i czasie.
Bycie silnym kulturowo, utożsamianie się z organizacją, której jestem częścią, jest niezwykle istotne. Dlatego godząc aspekty wyposażania w nowoczesny, w pełni kompatybilny z systemami sojuszniczymi sprzęt wojskowy z potrzebami optymalizacji zasobów i ich alokacji, pracujemy także nad kulturą tzw. nowoczesnego mindsetu. Z jednej strony mając na względzie historyczne okoliczności, w których niejednokrotnie Polska się znajdowała, z drugiej wartości, których chcemy bronić i przestrzegać, tworzymy nową kulturę świadomości. Kulturę opartą na fundamentach, które dla każdego żołnierza są sprawą nadrzędną. Pamiętajmy, że nie ma większej wartości w życiu niż Polska, jako kraj, ludzie i terytorium. W naszych myślach to Ona powinna stanowić kryterium pierwszego wyboru. Nowoczesny sposób myślenia to także nieustanne poszukiwanie rozwiązań. Dlatego cenię wiedzę, otwartość, innowacyjność oraz poszukiwanie alternatyw.
Nakładające się obszary, domeny, nowe technologie i globalizacja wymuszają potrzebę zmiany podejścia w działaniach wojskowych, w tym konfrontację klasycznej natury i charakteru wojny. To powoduje, że gotowi jesteśmy także na akceptację odmiennej myśli, rzeczowego i taktownego niezgadzania się, które z kolei może dać nam silne podstawy do dyskusji i wyjścia poza utarte schematy, prowadząc finalnie do transformacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Każde wyzwanie to dla nas szansa, inspiracja do krytycznego zbadania problemu i poszukiwania najlepszych rozwiązań. Każda moja decyzja, każde działanie jest podejmowane pod wpływem głębokich przemyśleń w oparciu o wiedzę zarówno akademicką, jak i praktyków wojskowości, a także oficerów Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, którzy tworzą intelektualne zaplecze Wojska Polskiego.
Symbioza wojska, przemysłu i nauki
Biorąc to wszystko pod rozwagę, jestem w pełni świadomy potrzeby symbiozy wojska, przemysłu i nauki. Przedstawiciele każdego z tych obszarów muszą zrozumieć, że aby budować Siły Zbrojne gotowe do natychmiastowego podjęcia działań w obliczu zagrożenia i zwycięstwa, nie ma możliwości działania osobno. To jest gra drużynowa, w której każdy podmiot jest istotny i ma swoją misję do spełnienia. Dlatego przemysł musi koncentrować swe działanie na adaptowalności do współczesnych potrzeb oraz poszukiwania nowoczesnych rozwiązań. Położenie Polski na mapie Europy wielokrotnie stawiało nas w obliczu wyzwań. Rosyjska agresja na wschodnich obszarach Ukrainy oraz aneksja Krymu, spowodowała reorganizację dotychczas funkcjonującego ładu i porządku ostatniej dekady historii europejskiej. Dlatego trzeba sobie zadać jeszcze jedno pytanie. Co przyniesie nam strategiczne jutro, a więc rok 2035?
Już za chwilę możemy znaleźć się w zupełnie innych uwarunkowaniach technologicznych, w sytuacji kolejnych, siłowych prób zmiany granic państwowych. Czy będą to powszechnie wykorzystywane chmury dronów, sztuczna inteligencja, pełna automatyzacja pola walki, gdzie nie będzie już miejsca dla żołnierza jakiego dziś znamy, a może wojska cybernetyczne operujące taktycznie, osiągając efekty strategiczne? Czy symplifikacja procesów technologicznych nie zaprowadzi nas do masowego wykorzystania technologii druku 3D na potrzeby militarne?
Przewidujmy to, co w obecnej chwili wydaje się niemożliwe, a co w najbliższej przyszłości może stać się nieuniknione. Dyskutujmy, prowadźmy debaty akademickie, pytajmy praktyków wojskowości, pamiętając o wychodzeniu poza utarte schematy działania. Jestem przekonany, że wpłynie to na poziom wyszkolenia, wyekwipowania i uzbrojenia, które z kolei pozwoli nam przejąć inicjatywę i uniknąć błędu reaktywności, a więc działań podejmowanych w odpowiedzi na zaistniałą sytuację. Dyktujmy warunki, twórzmy konkurencyjne rozwiązania, bądźmy wspólnie strażnikami bezpieczeństwa.
Gen. broni Rajmund ANDRZEJCZAK
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
