Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 z Bydgoszczy realizują obecnie program modernizacji samolotów MiG-29A/UB Sił Powietrznych. Pierwsze z nich trafiły już do użytkownika – 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim.
Od niemal ćwierć wieku dwudzieste dziewiąte stanowią trzon lotnictwa taktycznego Sił Powietrznych RP. W tym czasie kilkukrotnie podnoszono projekt ich unowocześnienia, lecz zawsze kończyło się na doraźnym doposażeniu.
Umowa, sygnowana w sierpniu 2011, przez WZL-2 i Inspektorat Uzbrojenia zakłada jednak unowocześnienie 13 samolotów bojowych MiG-29A i 3 szkolno-bojowych MiG-29UB, dostawę agregatów i części zamiennych oraz szkolenie załóg lotniczych i personelu służby inżynieryjno-lotniczej. Całkowita wartość porozumienia to 126 mln zł.
Resursy, awionika i łączność
Doposażenie, razem z pracami mającymi na celu wydłużenie ich trwałości użytkowej do 40 lat i 4000 h nalotu oraz przejście na eksploatację według stanu technicznego pozwolą na pozostanie MiG-29 w służbie do 2028. Nowe wyposażenie polskich dwudziestych dziewiątych obejmuje nowoczesną awionikę z szyną danych MIL-Std-1553B i interfejsami INSB-29, AVB-29 i HDB-29, kolorowy wskaźnik wielofunkcyjny, komputer misji, platformę laserową EGI, z SAASM (zapewniającym m.in. bezpieczną pracę odbiornika w warunkach zakłócania sygnału GPS), wyświetlacz UFCP, cyfrowy rejestrator video i kamerę oraz komputer danych aerodynamicznych z nadajnikiem temperatury za turbiną niskiego ciśnienia.
Dodatkowo zabudowano drugą radiostację AN/ARC-210 Talon z systemem kodowania HaveQuick I/II i SATURN, nowy pulpit radiostacji R-862 i instalację umożliwiającą podwieszenie zasobnika rejestrującego parametry podczas walki manewrowej. Samoloty wyposażone zostały też w system planowania misji i analizy polotowej. Wszystkie dane są wprowadzane przy pomocy specjalnego nośnika pamięci. Urządzenie to również rejestruje parametry lotu, które można analizować na ziemi. Program realizowany jest we współpracy z przedsiębiorstwem Israel Aerospace Industries, będącym dostawcą wyposażenia.
Zabudowanie wskaźnika wielofunkcyjnego, będącego zarazem urządzeniem rezerwowym dla wskaźnika przeziernego i komputera misji umożliwia przejrzystą i czytelną prezentację danych. Nowy wskaźnik pozwala na zobrazowanie procedur standardowych i awaryjnych, wyliczanie tras lotów i współpracę z automatycznym układem sterowania lotem w trybie automatycznym oraz zmianę zobrazowań i konfiguracji systemu poprzez zmianę oprogramowania. Co najważniejsze – jest na nim zobrazowana sytuacja taktyczna, co znacznie polepsza świadomość sytuacyjną. Natomiast wyposażenie MiG-29 w EGI, zapewnia zwiększenie precyzji nawigacji, a druga radiostacja zwiększa odporność na zakłócanie korespondencji radiowej.
Dzięki doposażeniu dwudziestych dziewiątych w nowe i nowoczesne urządzenia polepszono ich niezawodność, jednocześnie zmniejszając koszty eksploatacji. Awionika o otwartej architekturze umożliwia w przyszłości dalszą rozbudowę i integrację nowych, standardowych elementów.
System planowania misji za pomocą stacji komputerowej powoduje, że obecnie przygotowanie do lotu zajmuje pilotowi ok. 4, a nie 10 minut, jak poprzednio. Dzięki temu samemu systemowi można także przeprowadzić analizę po locie dla maksymalnie 4 samolotów jednocześnie.
Próby
Program modernizacji MiG-29 rozpoczął się od prac analitycznych i przygotowań. Po zakończeniu projektów wstępnego i szczegółowego przeprowadzono integrację nowego wyposażenia w warunkach laboratoryjnych oraz wyprodukowano wiązki i detale. Kolejnym krokiem było zabudowanie zespołów i podzespołów w samolocie-demonstratorze oraz sprawdzenie i integracja wyposażenia z istniejącymi urządzeniami i instalacjami.
Do końca 2012 wykonano zabudowę instalacji oraz kompletnego wyposażenia awionicznego w pierwszym MiG-29A, przeznaczonym do prób w locie (nr boczny 89), jak również przeprowadzono jego kompleksowe próby i integrację.
Samolot ten, za sterami którego zasiadał ppłk pil. Leszek Błach, pilot doświadczalny I klasy, dowódca Grupy Działań Lotniczych 22. Bazy Lotnictwa Taktycznego wykonał pierwszy lot 15 marca br. W badaniach zmodernizowanych dwudziestych dziewiątych wzięli udział także ppłk pil. Artur Kałko, pilot doświadczalny II klasy z 23. BLT i kpt. pil. Piotr Kuczyński, pilot doświadczalny II klasy z 22. BLT.
W ramach prób wykonano 10 lotów. Przed ich rozpoczęciem lotnicy przeszli szczegółowe przygotowanie i treningi w kabinie samolotu. Następnie realizowano kołowanie z małą prędkością, lot w strefie i sprawdzenie działania awioniki i wyposażenia pokładowego. Kolejnym etapem było sprawdzenie funkcjonowanie nowych elementów wyposażenia, zarówno podczas lotu statecznego, jak i przy dużych przeciążeniach oraz strzelanie z działka pokładowego, lot nocny i misję, w trakcie której nawiązano łączność z samolotem F-16, za pośrednictwem nowej radiostacji.
Pierwszy doposażony MiG-29A został przyjęty do wyposażenia Sił Powietrznych 4 lipca, a do macierzystej bazy powrócił 29 lipca, pilotowany przez ppłk. Kałko. Nieco wcześniej, 11 lipca zakończono loty próbne drugiego samolotu (nr boczny 38).
Kolejne zmodernizowane dwudzieste dziewiąte będą dostarczane wojsku co kwartał. Obecnie w WZL-2 trwają prace projektowe związane z unowocześnieniem MiG-29UB. Jednak z powodu różnic w konstrukcji obydwu wersji trzeba wykonać je praktycznie od podstaw. Pierwszy lot doposażonego samolotu w wersji dwumiejscowej zaplanowano w styczniu przyszłego roku. Ostatni MiG-29 z nowym wyposażeniem zostanie przekazany 23. BLT w sierpniu 2014.
Właściciel praw autorskich
Warto podkreślić, że zrealizowane w bydgoskich zakładach doposażenie MiG-29 jest pierwszym w Polsce przedsięwzięciem będącym połączeniem urządzeń produkcji zachodniej i techniki radzieckiej. Oznacza to zamianę przestarzałych urządzeń analogowo-cyfrowych na standard MIL-1553B, obowiązujący na świecie. Niemniej ważnym jest, iż WZL-2 są jedynym posiadaczem praw autorskich do opisanej modernizacji, dzięki czemu może je bez przeszkód zaoferować innym użytkownikom dwudziestych dziewiątych.
Jednak w pierwszej kolejności należałoby kontynuować przedsięwzięcie na własnym podwórku. Na modernizację czeka także 15 MiG-29 ze składu 22. BLT z Malborka. Wbrew pozorom ich doposażenie nie będzie niepotrzebną stratą pieniędzy. Samoloty tego typu z powodzeniem sprawdziły się podczas misji Air Policing, chroniąc przestrzeń powietrzną krajów bałtyckich, a także są bardzo poszukiwane do odgrywania roli agresorów podczas ćwiczeń wojsk lotniczych krajów NATO.