Serbskie Ministerstwo Obrony potwierdziło, że wiele samolotów rozpoznawczo-uderzeniowych SOKO J-22 Orao, obecnie przechowywanych w Muzeum Lotnictwa w Belgradzie, może zostać przywróconych do eksploatacji po modernizacji. Przed podjęciem decyzji konieczne jest przeprowadzenie szczegółowej oceny ich stanu technicznego.
Jednym z kluczowych powodów rozważenia ewentualnej modernizacji Orao jest fakt, że te samoloty mają stosunkowo niewielki nalot, wynoszący średnio ok. 500 godzin. Ich przewidywana trwałość użytkowa wynosi 3000 godzin lotu – poinformował 7 listopada resort obrony, cytowany przez dziennik Politika.
Oświadczenie wydano po tym, gdy miejscowy portal lotniczy TangoSix poinformował 5 listopada, że wyprodukowany w 1987 dwumiejscowy NJ-22 Orao (nr ser. 25505), wycofany z eksploatacji w czerwcu 1996, został zabrany z muzeum i przekazany do zakładów Moma Stanojlović w Batajnicy celem dokonania oceny jego zdatności do lotu i ewentualnego przeprowadzenia przeglądu naprawczego i modernizacji.
Plan dotyczący remontu i modernizacji Orao został skrytykowany i nazwany absurdalnym przez serbskiego analityka wojskowego Aleksandara Radicia, co z kolei spowodowało reakcję ministerstwa obrony.
Przed podjęciem decyzji o przystąpieniu do tego projektu modernizacyji samolotów Orao resort obrony oraz
Ratno Vazduhoplovstvo i Protivvazduhoplovna Odbrana (RV i PVO, wojska lotnicze i obrony powietrznej) przeprowadziły szczegółowe i kompleksowe analizy, które dotyczą przede wszystkim dalszej eksploatacji samolotów J-22, jak i możliwości przedłużenia jego trwałości użytkoweh. Pozytywny wynik tych analiz był jednym z kluczowych argumentów za podjęciem decyzji o przystąpieniu do projektu modernizacji J-22 – poinformował serbski resort obrony.
Ministerstwo obrony stwierdziło również, że projekt jest realizowano stopniowo, w celu zmniejszenia ryzyka technologicznego, co jest nieuniknione w każdym złożonym projekcie modernizacji. W szczególności podkreślamy fakt, że każdy zmodernizowany samolot znacznie poprawi obecne zdolności RV i PVO i możliwość użycia samolotów na współczesnym i przyszłym polu walki – napisano w oświadczeniu serbskiego resortu obrony. Według oficjalnego stanowiska rządu, oprócz modernizacja awioniki Orao umożliwi nie tylko prowadzenie działań w warunkach nocnych, ale także szkolenie pilotów.
Obecnie RV i PVO mają na stanie 16 Orao (9 jednomiejscowych J-22 i 7 dwumiejscowych NJ-22). Spośród nich zdatnych do lotu jest 10 samolotów (po 5 każdej wersji), wchodzących w skład 241. eskadry myśliwsko-bombowej, stacjonującej w bazie lotniczej Lađevci, w pobliżu Kraljeva w środkowej Serbii. Jeden z nich, dwumiejscowy NJ-22 (nr ser. 25507) posłużył do opracowania modernizacji Orao 2.0. Kolejne 3 Orao (w tym 2 NJ-22) przechodzą obecnie przegląd naprawczy w zakładach Moma Stanojlović.
Resort obrony Serbii nie ujawnił liczby NJ-22, które planuje zmodernizować i przekształcić w samoloty uderzeniowe, ani nie podał oszacowania kosztów projektu. Wiadomo jednak, że oprócz s-tu nr ser. 25505 w Muzeum Lotnictwa w Belgradzie znajdują się także NJ-22 noszące n-ry ser. 25506, 25509 i 25511. Placówka ma na stanie także 8 J-22, ale jak dotąd nie mówi się nic o ich ewentualnym przywróceniu do służby (Serbia zmodernizuje Orao, 2017-11-13).
Na podstawie informacji Igora Bożinovskiego