Aero Vodochody i rząd Republiki Czeskiej prowadzą negocjacje w sprawie sprzedaży samolotów L-159. Jest nimi zainteresowane konsorcjum Draken International.
Jak wiadomo, pod koniec lat 1990. rząd w Pradze zamówił aż 72 samoloty szkolno-bojowe L-159 ALCA (60 jednomiejscowych L-159A i 12 dwumiejscowych L-159B, jednak w późniejszym okresie zdecydowano się na zakup wyłącznie samolotów jednomiejscowych), które miały zastąpić w służbie uderzeniowe Su-25 i Su-22M4/UM3K. Czescy politycy wiedzieli, że jest to ilość zbyt duża jak na potrzeby wojsk lotniczych naszych południowych sąsiadów, ale liczyli na sprzedaż nadwyżek na rynkach zagranicznych.
Z tego powodu, oficjalnie motywując posunięcie kolejną zmianą układu sił na świecie, na przełomie 2002 / 2003 uznano, że Vzdušné síly Armády České republiky (wojska lotnicze) potrzebują tylko 24 L-159A (z tego 6 w rezerwie). Jeden z nich rozbił się w ub.r. (Katastrofa L-159, 2012-11-22) Pozostałe, za wyjątkiem utraconego w katastrofie w 2003, zostały przez producenta zakonserwowane i wciąż są przechowywane w hangarach w Odolenej Vodzie. Wszystkie samoloty, w stanie zdatnym do lotu, zostały zabezpieczone przy pomocy specjalnych powłok z folii aluminiowej, a pracownicy Aero Vodochody co tydzień sprawdzają, czy temperatura i wilgotność wewnątrz powłok odpowiada założonym parametrom.
Po nieudanych próbach sprzedania L-159 Afganistanowi, Irakowi (28 L-159 za miliard USD dla Iraku, 2012-10-12) i Polsce (Oświadczenie Aero Vodochody: Chaotyczny przetarg na AJT, 2013-06-14), czeski resort obrony znalazł w końcu chętnych do kupna samolotów. Jak donosi Radio Praga, cytując wiceministra obrony Daniela Koštovala, z ofertą ich nabycia zgłosiło się amerykańskie przedsiębiorstwo Draken International, zajmujące się szkoleniem pilotów myśliwskich. Wcześniej zakupiło ono MiGi-21, wycofane ze służby w naszym kraju (25 MiG-21 z Polski w USA, 2013-10-04).
Informację o propozycji Amerykanów potwierdził także producent samolotów – przedsiębiorstwo Aero Vodochody. W oficjalnej informacji prasowej jest mowa o potencjalnych korzyściach, jakie przyniesie Czechom partnerstwo z Draken International – ma to być możliwość sprzedaży L-159 krajom Ameryki Łacińskiej i Południowej. Więcej szczegółów na temat przyszłej współpracy ma być znanych po zakończeniu rozmów.
Według Koštovala Draken International zamierza kupić 28 L-159, za sumę 434-516 mln CZK (66,5-79 mln PLN). Jest to niewielki procent kwoty 50 mld CZK (7,66 mld PLN), jaką program ALCA kosztował czeskich podatników, jednak minister Koštoval przypomina, że wspomniana suma obejmuje także wydatki na prace badawczo-rozwojowe i zakup infrastruktury niezbędnej do eksploatacji i obsługi samolotów.