Sojusz Północnoatlantycki zmniejsza liczebność floty samolotów wczesnego ostrzegania i kierowania (AWACS).
Jak donosi tygodnik Jane’s już w maju br. prowadzono rozmowy w sprawie redukcji ilości samolotów wczesnego ostrzegania i kierowania E-3A AWACS, posiadanych przez NATO, z 17 do 14. Dowodem, że decyzja taka została ostatecznie podjęta, jest kontrakt, wartości 250 mln USD (786 mln zł) zawarty z Boeingiem w ubiegłym tygodniu. Dotyczy on wyposażenia 14 samolotów (w tym jednego demonstratora) w nową awionikę, umożliwiającą wykonywanie lotów w cywilnej kontrolowanej przestrzeni powietrznej. Najprawdopodobniej powodem redukcji floty są rosnące koszty obsługi samolotów, będących zmodyfikowanymi Boeingami 707-320B Advanced, a także ich zespołu napędowego, złożonego z 4 silników turbowentylatorowych TF-33 Pratt & Whitney 100A.
Modernizacja ma pozwolić na eksploatowanie NATO-wskich E-3A co najmniej do 2024, a może nawet do 2035. W końcu br. Dowództwo Sojuszu prawdopodobnie podejmie decyzję o ewentualnym pozyskaniu ich następców. Obecnie prowadzone są prace studialne mające na celu określenie liczby AWACS-ów, jaka będzie niezbędna do wykonywania przewidywanych dla nich zadań.
Jak już wspomniano, obecnie NATO eksploatuje 17 samolotów E-3A (jeden utracono w katastrofie) i 3 szkolno-transportowe Trainer Cargo Aircraft (TCA). Samoloty te wchodzą w skład trzech eskadr operacyjnych i jednej szkolno-transportowej, stacjonujących w bazie NATO w Geilenkirchen w Niemczech (Zakończenie modernizacji natowskich E-3, 2008-12-04). Oprócz tego europejskie AWACS-y korzystają także z wysuniętych baz operacyjnych w Aktion w Grecji, Konya w Turcji, Trapani we Włoszech oraz wysuniętego lotniska Oerland w Norwegii.
E-3A operują zwykle na wysokości ok. 30 tys. stóp (9150 m). Liczba celów śledzonych jednocześnie wynosi ponad 300. Obszar obserwacji wynosi wtedy ok. 312 tys. km2. Trzy E-3A są w stanie kontrolować sytuację powietrzną nad całą Europą Środkową. Radar APY-2 jest w stanie wykryć samoloty i śmigłowce lecące na bardzo małej wysokości (niewidoczne dla radiolokacyjnych stacji naziemnych) z dystansu około 400 km, natomiast inne cele powietrzne znajdujące się na dużej wysokości – z odległości 700 km. Jest on też przystosowany jest też do obserwacji poruszających się i stacjonarnych celów nawodnych okrętów i statków.
AWACS jest także lotniczym stanowiskiem dowodzenia, które dzięki systemowi JTIDS (Joint Tactical Information Distribution System – Połączony System Dystrybucji Informacji Taktycznej) w czasie rzeczywistym, bezprzewodowo przesyła dane o sytuacji taktycznej i celach do jednostek operacyjnych na morzu, lądzie i w powietrzu.