Policja Republiki Serbskiej zaprezentowała podczas parady z okazji święta narodowego, zorganizowanej 9 stycznia na ulicach Banja Luki, prototypowy wóz opancerzony Despot 4x4 (nazwa ta nawiązuje do tytułu honorowego nadawanego synom lub zięciom cesarzy bizantyjskich, przyjęty w Cesarstwie Łacińskim, Bułgarii, Serbii i Cesarstwie Trapezuntu). To pierwszy tego rodzaju samochód opracowany i wyprodukowany w Republice Serbskiej i Bośni i Hercegowinie z funduszy przyznanych przez rząd.
Podczas parady Despot został pokazany w konfiguracji transportowej, ze zdalnie sterowanym modułem uzbrojenia, obejmującym karabin maszynowy i urządzenia optyczne, zamontowanym na dachu. Wóz prezentowano w barwach Specjalnej Jednostki Antyterrorystycznej Republiki Serbskiej (Specijalna antiteroristička jedinica Republike Srpske, SAJ RS).
Despot ma 6,05 m długości, 2,56 m szerokości i 2,7 m wysokości. Rozstaw jego kół wynosi 2,5 m, rozstaw osi – 3,5 m, a prześwit – 0,48 m. Pojazd jest wyposażony w dwa zbiorniki paliwa, o pojemności 200 l każdy. Jego napęd stanowi sześciocylindrowy silnik rzędowy o pojemności 7,2 l Mercedes-Benz OM 926 LA, o mocy 240 kW, z automatyczną skrzynią biegów Allison 3000SP. Pojazd może rozwinąć maksymalną prędkość 120 km/h. Koła są wyposażone we wkładki umożliwiające jazdę przy braku ciśnienia w ogumieniu.
Niezależne zawieszenie umożliwia Despotowi jazdę po nawierzchni o kącie natarcia 40° i kącie zejścia 43°, a także wjeżdżanie na zbocza mające 50-% nachylenie podłużne i 30-% nachylenie boczne. Maksymalna głębokość brodzenia to 1 m. Pojazd może być eksploatowany w temperaturach od –40°C do +50°C.
Ochrona balistyczna pojazdu odpowiada poziomowi 2 wg STANAG 4569 i może być opcjonalnie zwiększona do poziomu 3, a odporność na wybuch miny odpowiada poziomowi 2a i 2b wg STANAG 4569. Masa całkowita Despota wynosi 14 t, a objętość przedziału transportowego to 12 m3. W zależności od wykonywanej misji wóz może pomieścić od 3 do 6 osób, oprócz ładunku.
Szybkie wysiadanie i wsiadanie desantu umożliwiają duże tylne drzwi poruszane hydraulicznie. Załoga znajdująca się w przedniej części pojazdu ma do dyspozycji dwoje standardowych drzwi. Pojazd jest wyposażony w dwustrefową klimatyzację i elektryczną wyciągarkę, zamontowaną w przedniej części nadwozia.
Despot został opracowany przez przedsiębiorstwo Tehnički Remont Bratunac (TRB), zlokalizowane w mieście Bratunac w RS. Dyrektor generalny TRB Slavenko Ristić, powiedział, że od pomysłu do prezentacji pojazdu upłynął rok, a Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RS aktywnie uczestniczyło w jego rozwoju. Według niepotwierdzonych informacji rząd RS sfinansował wyprodukowanie co najmniej dwóch Despotów.
Pojazdy tego typu mają początkowo uzupełnić, a docelowo zastąpić w eksploatacji, używane obecnie przez SAJ RS odziedziczone po Jugosławii 4 kołowe transportery opancerzone BOW M86 4x4. Przeznaczeniem Despota są misje patrolowe i rozpoznawcze, dowodzenie, transport i wsparcie jednostek specjalnych, operacje przeciwpartyzanckie i antyterrorystyczne oraz zwalczanie pojazdów opancerzonych, dozór i obserwacja granic i transport medyczny.
Założone w 1955 TRB było przedsiębiorstwem państwowym zajmującym się obsługą, naprawą i przeglądami uzbrojenia pojazdów wojskowych, które ostatecznie stało się głównymi warsztatami Jugosłowiańskich Sił Zbrojnych, zatrudniającymi 1500 osób i zajmującymi 22 tys. m2 powierzchni produkcyjnej i magazynowej . Na początku 2014 spółka zakończyła proces prywatyzacji – większość udziałów została kupiona przez dubajskie ELW Global Limited. Pozostałe udziały ma rząd RS. Podczas ubiegłorocznej wystawy Eurosatory TRB zaprezentowało opracowany samodzielnie pistolet RS9 Wampir 9x19 mm.
Na podstawie informacji Igora Božinovskiego