W południe 11 maja w gmachu głównym Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbyła się uroczysta prezentacja i poświęcenie pomnika Victory Fly Past Memorial – Zwycięski lot, dedykowanego polskim lotnikom walczącym u boku RAF podczas inwazji w Normandii i wyzwalania Europy.
W ceremonii wzięli udział m.in. Ryszard Kornicki, przedstawiciele Polish Air Force Memorial Committee w Londynie, Fundacji Wstęga Pamięci, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość i 8. Bazy Lotnictwa Transportowego.
Wykonana ze stali rzeźba w kształcie osadzonej na znaku rozpoznawczym RAF litery V z przelatującymi przez nią sylwetkami trzech myśliwców Spitfire Mk IX ma wysokość 2,5 m, szerokość 2,6 m i masę 700 kg. Pomnik ma symbolizować zwycięski lot polskich pilotów i odzwierciedlać udział w bitwie o Normandię polskiego 131 Skrzydła Myśliwskiego, które tworzyły 302 Dywizjon Myśliwski Poznański, 308 Dywizjon Myśliwski Krakowski i 317 Dywizjon Myśliwski Wileński.
Docelowo monument stanie blisko jednego z pierwszych alianckich lotnisk polowych w Normandii o nazwie B-10, w centrum miejscowości Plumetot, 12 km od miasta Caen. Uroczyste odsłonięcie pomnika, w którym wezmą udział m.in. władze Normandii, przedstawiciele Wojska Polskiego, wojsk alianckich i goście z Francji, Anglii i Polski, ma nastąpić w ramach obchodów 75-lecia inwazji na Normandię, 9 czerwca br.
Inicjatorami projektu upamiętnienia polskich lotników w Normandii są Polish Air Force Memorial Committee (PAFMC) w Londynie, pod kierownictwem Ryszarda Kornickiego, syna dowódcy 308 Dywizjonu Myśliwskiego płk Franciszka Kornickiego, i mer miasta Plumetot.
Autorem projektu pomnika zatytułowanego Victory Fly Past Memorial – Zwycięski lot jest architekt mieszkający i pracujący w Londynie i Krakowie Alexander Smaga, który wygrał międzynarodowy konkurs zorganizowany we Francji przez PAFMC z udziałem przedstawicieli władz Normandii, wojskowego attaché we Francji i RAF. Projekt dedykowany jest polskim lotnikom z okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę i 100-lecia brytyjskich Królewskich Sił Powietrznych.
Mentorami projektu są prof. dr inż. arch. Stanisław Juchnowicz, żołnierz Armii Krajowej, Honorowy Obywatel Miasta Krakowa i biuro znanego brytyjskiego architekta sir Richarda Rogersa, projektanta Heathrow Terminal 5, 5 World Trade Centre i Centre Pompidou w Paryżu.
Patronami projektu są m.in. ambasada RP w Paryżu, władze Normandii, metropolita krakowski arcybiskup Marek Jędraszewski i Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Partnerem strategicznym PAFMC w Londynie i organizatorem prac wykonawczych jest Fundacja Wstęga Pamięci. Fundusze na budowę pomnika pochodziły od PAFMC, Instytutu Pamięci Narodowej oraz darczyńców prywatnych z Anglii i z Polski, natomiast koszty fundamentu i zagospodarowania terenu poniosła francuska gmina Plumetot. Rzeźba została wykonana przez Stalownię Imperial w Olkuszu, a prace nad projektem i wykonaniem monumentu trwały trzy miesiące.
Używane od 10 czerwca 1944 lądowisko B-10 w Plumetot było jednym z szeregu wysuniętych lotnisk polowych zorganizowanych przez aliantów tuż po inwazji w Normandii. Od sierpnia do września 1944 stacjonowały na nim dywizjony wchodzące w skład polskiego 131 Skrzydła Myśliwskiego i to właśnie dlatego w jego pobliżu ma stanąć pomnik poświęcony polskim lotnikom.
Na podstawie informacji Mariana Nałęcza