Pochodzące z czasów II wojny światowej części radzieckiego samolotu szturmowego Ił-2m3 Szturmowik, odkopane przez drogowców 20 maja 2020 na terenie budowy trasy Via Baltica w Słobódce koło Szypliszek (drogi ekspresowej S61 na odcinku Suwałki – Budzisko), zostały przekazane do Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie.
Z wywiadu przeprowadzonego z mieszkańcami okolicy wynika, iż odnaleziony samolot został zestrzelony przez Niemców w 1944 roku. Załoga wylądowała ze spadochronami, ukryła się na polu i następnie dołączyła do nadchodzących oddziałów Armii Czerwonej. Większość kadłuba samolotu została rozebrana przez mieszkańców. Pozostałości stopniowo zapadały się w bagnie.
Wśród odnalezionych elementów Iła-2m3 są m.in. silnik Mikulin AM-38F z tabliczką znamionową, piasta śmigła, radiostacja, płyty pancerne, resztki chłodnicy i nadajnik stacji radiowej RSI-3 (nadajnik RSI-3, odbiornik RSI-4) przeznaczonej do dwukierunkowej łączności z ziemią i między samolotami.
Silnik i wydobyte obiekty zachowane są w dobrym stanie, ponieważ zalegały 6 m pod ziemią w warunkach beztlenowych. Niestety, pozostałych mniejszych elementów samolotu nie udało się uratować ze względu na bardzo grząski i niestabilny grunt w miejscu budowy drogi.
Obecny na miejscu Konserwator Zabytków uznał znalezisko za wojenne, a nie za odkrycie archeologiczne, w związku z tym roboty budowlane nie zostały wstrzymane. Prace wokół trwają nadal w obecności nadzoru archeologicznego. Znalezione podczas prac działko lotnicze WJa-23 zostało zabezpieczone przez Patrol Saperski z Giżycka.
W pracach terenowych na miejscu odkrycia znaleziska uczestniczyli przedstawiciele Muzeum Sił Powietrznych. W uzgodnieniu z Dowództwem Generalnym Rodzajów Sił Zbrojnych do pomocy w zabezpieczeniu miejsca znaleziska oraz załadunku i transpocie obiektów do Dęblina skierowano żołnierzy z 14. Pułku Przeciwpancernego w Suwałkach.
Po wykonaniu protokołu oględzin szczątków samolotu, z uwzględnieniem wskazań Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dotyczących postępowania ze znaleziskiem, Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie zwróciło się z wnioskiem do kierownika Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Suwałkach o przekazanie elementów radzieckiego samolotu Ił-2m3. Wniosek został pozytywnie rozpatrzony. Obecnie trwa transport elementów do Dęblina. Po oględzinach i sporządzeniu planu konserwatorskiego, obiekty zostaną poddane procesowi konserwacji. Będzie to trzeci egzemplarz radzieckiego szturmowca, jaki znajdzie się w zbiorach polskich muzeów i drugi z czasów II wojny światowej.
Na podstawie informacji Muzeum Sił Powietrznych