Chińska telewizja i chińskie portale internetowe opublikowały informację o wyłowieniu przez rybaka z Janczeng w prowincji Dżangsu amerykańskiego bezzałogowego rozpoznawczego szybowca podwodnego Wave Glider spółki Liquid Robotics – należącej do Boeinga – o numerze seryjnym 4117EOS na obudowie silnika. Ilustrując je dokładnymi zdjęciami konstrukcji.
Zdarzenie miało miejsce na północ od Szanghaju w akwenie zlewiska wód Morza Żółtego i Morza Wschodniochińskiego – oblewających Chiny, Koreę i Japonię, czyli w rejonie potencjalnego starcia interesów USA i ChRL. Te istotne dla operacji US Navy i floty chińskiej obszary wodne są od dawna rejonem operacji najnowszych, do niedawna ściśle tajnych, podwodnych bezzałogowych szybowców rozpoznawczych z nowego typu własnym układem napędowym i jak wszystko na to wskazuje – wyposażonych w sztuczną inteligencję. Pojazdy te wykorzystują do poruszania się pod wodą energię pływów i fal morskich.
Wyłowiony przez Chińczyków Wave Glider przedsiębiorstwa Liquid Robotics – z Sunnyvale w Kaliforni (spółka korzysta także ośrodka badawczego Boeinga na Hawajach) składa się z zespołu nawodnego – rodzaju płaskiej deski z zabudowanymi w niej bateriami słonecznymi i systemem komunikacji oraz holującego go podwodnego szybowca, zanurzonego ok. 8 m pod powierzchnią. Szybowiec może się poruszać, wykorzystując pływy środowiska wodnego, za pomocą 6 par ruchowych skrzydeł (poruszając się w górę i w dół), ale także za pomocą konwencjonalnej śruby sprzężonej z mikrosilnikiem elektrycznym, zasilanym energią baterii członu nawodnego. Wave Glider może służyć do badań oceanograficznych, ale także do rozpoznania cech środowiska morskiego, w którym się porusza (siła pływów, temperatura wody, zasolenie, grubość tzw. warstw ablacyjnych, za którymi można ukryć okręt podwodny).
Wave Glidery mogą także zbierać dane do tzw. biblioteki hydroakustycznej, w której przechowywane są charakterystyczne cechy dźwięków towarzyszących pracy systemów napędowych jednostek floty chińskiej, takich jak okręty podwodne i nawodne najnowszych typów. Kilku polskich oficerów Marynarki Wojennej RP przebywało swego czasu w centrum informacyjnym US Navy, gdzie na bieżąco, za pomocą superkomputerów analizuje się zmiany cech wszystkich akwenów morskich świata. Można się także domyślić, że w ten sposób archiwizowany jest także hałas siłowni okrętów bojowych świata. Można sobie wyobrazić, że dane zarejestrowane przez podwodne bezzałogowce rozpoznawcze są przekazywane na bieżąco łączami satelitarnymi do centralnego zbioru US Navy.
O toczonej od dawna sekretnej wojnie rozpoznawczych podwodnych szybowców USA i Chin dowiedzieć się możemy jedynie wówczas, kiedy robot zostanie przypadkowo dostrzeżony i wyłowiony na przykład przez ciekawych rybaków (bezzałogowce wyposażone są w układy umożliwiające im unikanie kolizji ze statkami i okrętami). W 2012 w pobliżu chińskiej wyspy Hajnan na Morzu Południowochińskim wyłowiony został podwodny bezzałogowiec rozpoznawczy o kształcie małej torpedy z systemem łączności satelitarnej, tytanowym kadłubem umożliwiającym bardzo głębokie zanurzenie, napędzany mikrosilnikiem elektrycznym. 15 grudnia 2016 chiński okręt ratowniczo-ratunkowy wyłowił na Morzu Południowochińskim amerykański podwodnych szybowiec rozpoznawczy – LBS-G (Littoral Battlespace Sensing – Glider). Okazała się, że został wypuszczony przez okręt zwiadowczy specjalnych operacji morskich US Navy T-AGS-62 USS Bowditch, który… nie zdążył go wyłowić po akcji. Po ostrych naciskach strony amerykańskiej Pekin zwrócił bezzałogowiec o wartości nominalnej ok. 500 tys. USD.
W marcu 2019 nieopodal Wysp Riau (na torze wodnym prowadzącym z Morza Południowochińskiego do Cieśniny Singapurskiej i Cieśniny Malakka) indonezyjscy rybacy po raz pierwszy wyłowili chiński podwodny szybowiec. Kamery rejestrujące topografię dna jeszcze pracowały… Odnotowano, że chiński statek badawczy – Xiangyanghong 06 wypuścił całe stado 12 bezzałogowców podwodnych w grudniu 2020 we wschodniej części Oceanu Indyjskiego. Analitycy uznali wówczas, że Chińczycy badają, na wypadek konfliktu, trasy przejścia swoich okrętów podwodnych z własnych wód na Ocean Indyjski, wykorzystując akweny indonezyjskie. 20 grudnia 2020 indonezyjscy rybacy wyłowili chiński szybowiec podwodny o kształcie torpedy, wyposażony w ruchome podwodne płaty. Według dostępnych informacji poruszał się zmieniając płynnie wyporność, a tym samym głębokość, tak jak wcześniejsze pojazdy amerykańskie.
Analitycy zajmujący się morskimi bezzałogowcami twierdzą, że rozwojem szybowców podwodnych w Chinach zajmuje się Instytut Zaawansowanych Studiów Oceanograficznych, gdzie opracowano dwie różne kopie amerykańskich pojazdów Wave Glider – mniejszą z częścią nadwodną o długości 1,6 m i o wysokości anteny 1,6 m nad poziomem morza i panelami baterii słonecznych – o nazwie Morski Strażnik, a drugą większą – wielometrową wieloma panelami baterii słonecznych – o nazwie Czarna Perła.
Zdaniem ekspertów prócz podwodnych szybowców rozpoznawczych USA i Chin, podobnymi rozwiązaniami może się także poszczycić Francja.