1 czerwca 2025 Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) przeprowadziła bezprecedensowy atak na lotniska, na których bazują samoloty rosyjskiego lotnictwa strategicznego. Celem ataków było 5 baz znajdujących się na prawie całym terytorium Federacji Rosyjskiej, w tym na Syberii. W wyniku ataków zniszczonych zostało kilkanaście samolotów.
Ataku dokonały zespoły wykorzystujące małe bezzałogowce, które startowały z kontenerów przewożonych przez ciężarówki. SBU poinformowała, że użyła w sumie 117 sterowanych światłowodowo bezzałogowych statków latających (bsl FPV). Operacji nadano kryptonim Pawutina (ukr. pajęczyna).
Podstawową bronią użytą w operacji Pawutina były bsl FPV Osa. Produkuje jej ukraińskie przedsiębiorstwo First Contact. Media ukraińskie podają, że łącznie na terytorium Rosji przetransportowano 150 bsl i 300 sztuk amunicji do nich. Do łączności i dowodzenia operacją Ukraińcy wykorzystywali komercyjne rosyjskie sieci telekomunikacyjne.
Bsl były przewożone w specjalnie przygotowanych kontenerach z otwieranymi dachami. Przed atakiem były one otwierane zdalnie przez operatorów. Prezydent Wołodymyr Zełenski poinformował, że sztab operacji na terytorium Rosji znajdował się w pobliżu jednego z regionalnych oddziałów FSB. Z kolei SBU opublikowała zdjęcia magazynów, w których prowadzono prace przygotowawcze. Rosjanie poinformowali później, że znajdował się on w Czelabińsku przy Trakcie Swierdłowskim.
Ogłaszając sukces operacji, SBU oceniła, że zniszczeniu uległo 34% lotnictwa strategicznego FR. Ukraińcy poinformowali o zniszczeniu lub uszkodzeniu 41 samolotów – bombowców Tu-22M3 i Tu-95 oraz samolotu dalekiego rozpoznania i dowodzenia A-50. Niezależni analitycy – na podstawie nagrań opublikowanych przez SBU i zdjęć satelitarnych – oceniają, że zniszczeniu lub istotnym uszkodzeniom uległo 13 samolotów, w tym 8 o znaczeniu strategicznym. Podobne dane podał szef Centrum Zwalczania Dezinformacji przy Radzie Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy Andrij Kowalenko.
Więcej o operacji Pawutina w RAPORT-wto 06/2025