Saab poinformował o wykonaniu trzech lotów próbnych standardowego seryjnego wielozadaniowego samolotu bojowego Gripen E wyposażonego w sztuczną inteligencję. Oprogramowanie o nazwie Centaur zostało opracowane przez start-up Helsing.
Prace nad Centaurem rozpoczęły się 6 miesięcy temu i obejmowały szkolenie i testowanie sztucznej inteligencji, początkowo za pomocą danych symulacyjnych. Od kwietnia br. prowadzono integrację oprogramowania z awioniką Gripena E. Projekt, w całości sponsorowany przez szwedzką Försvarets materielverk (FMV, Agencję zakupów uzbrojenia), jest częścią szwedzkiego programu przyszłych samolotów bojowych.
Pierwszy lot Gripena E z oprogramowaniem Centaur odbył się 28 maja 2025. Samolot, pilotowany przez Marcusa Wandta wystartował do niego o 11:53. Tego samego dnia wykonano jeszcze drugi lot.
Podczas ostatniego dotychczas lotu testowego, 3 czerwca br., zrealizowano kilka scenariuszy walki manewrowej poza zasięgiem wzroku przeciwko Gripenowi D. W ich trakcie Centaur integrował w czasie rzeczywistym dane z czujników pokładowych i sterował lotem Gripena E, dzięki czemu samolot wykonywał autonomicznie manewry bojowe (Tajlandia oficjalnie wybrała Gripeny E/F, 2025-06-06).
Sztuczna inteligencja podpowiadała pilotowi, kiedy i z jakiego dystansu ma odpalić kierowane pociski rakietowe dalekiego zasięgu. Marcus Wandt uchylił się od odpowiedzi, jakiego typu kpr p-p użyto. Z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że były to pociski MBDA Meteor. Podczas walki przetestowano zdolności adaptacyjne Centaura, zmieniając odległości, prędkości i położenie przestrzenne, a nawet wyłączając niektóre urządzenia. Jak dodał Marcus Wandt, nie jest już pewne, że pilot nadal będzie w stanie wygrać w walce powietrznej z samolotem wspieranym przez AI. Wciąż są piloci, którzy będą mieli szansę, ale to się szybko zmieni – podsumował.
Antoine Bordes, wiceprezes ds. sztucznej inteligencji w Helsing poinformował, że w trakcie trzeciego lotu, w ciągu kilku godzin udało się nabyć doświadczenie, które zdobycie zajęłoby człowiekowi 30-50 lat.
Zespół specjalistów FMV, Saab i Helsing przeanalizuje teraz dane z lotów próbnych i będzie kontynuował szkolenie Centaura w celu dalszego polepszania jego zdolności do prowadzenia walki powietrznej poza zasięgiem wzroku. Jak stwierdził Peter Nilsson, reprezentujący Saab Aeronautics, próby mogą obejmować walkę manewrową 2 na 1 lub 2 Gripenów wspomaganych przez sztuczną inteligencję z 2 samolotami pilotowanymi wyłącznie przez ludzi.
