Dzisiaj, 8 sierpnia 2025, w siedzibie Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa zaprezentowany został projekt SPARK (Spacecraft Platform Architecture for Research and Key-enabling missions). Projekt wpisuje się w globalny trend przechodzenia od tradycyjnego przemysłu kosmicznego do dynamicznie rozwijającej się gospodarki kosmicznej, w której przestrzeń kosmiczna staje się integralnym elementem nowoczesnych łańcuchów dostaw, technologii oraz produkcji. Jego efektem będzie umieszczenie na orbicie okołoziemskiej polskiego satelity badawczego klasy CubeSat 3U, umożliwiającego testowanie polskich technologii w warunkach kosmicznych.
SPARK to wspólne przedsięwzięcie Sieci Badawczej Łukasiewicz, do którego zostały wyznaczone trzy instytuty: Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa (lider projektu), Łukasiewicz – Instytut Metali Nieżelaznych i Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP.
Satelita badawczy SPARK pozwoli prowadzić badania i testy komponentów opracowanych w Polsce, w tym systemów awionicznych, źródeł zasilania, komputerów pokładowych oraz rozwiązań komunikacyjnych.
Projekt jest konsekwencją realizacji strategii przyjętej przez Sieć Badawczą Łukasiewicz która zakłada m.in.: rozwój projektów podwójnego zastosowania (cywilnego i wojskowego, dual-use) i budowę suwerennych kompetencji kosmicznych.
SPARK to także odpowiedź na potrzeby Krajowego Programu Kosmicznego oraz Polskiej Strategii Kosmicznej. Dzięki realizacji projektu polskie technologie zyskają tzw. flight heritage – potwierdzenie działania w warunkach orbitalnych, co znacząco zwiększy ich wiarygodność i potencjał eksportowy.
Satelita będzie wyposażony w modułowy komputer pokładowy bazujący na doświadczeniach z OBC-K1, który został opracowany w Łukasiewicz – ILOT i sprawdzony podczas historycznego lotu rakiety ILR-33 BURSZTYN 2K (Pierwsze testy poligonowe rakiety Bursztyn 2K, 2023-03-16).
Satelity CubeSat 3U to niewielkie, modułowe urządzenia o wymiarach 10 × 10 × 30 cm, których szczególne zalety to niski koszt produkcji oraz umieszczenia na orbicie. Mimo niewielkich rozmiarów są w stanie realizować zaawansowane misje naukowe i inżynieryjne, takie jak testowanie nowych rozwiązań inżynieryjnych czy wspieranie komunikacji satelitarnej.
Projekt realizowany będzie przez 30 miesięcy. Etapy obejmują: analizę trendów, projektowanie platformy, testy środowiskowe i funkcjonalne, a zwieńczeniem będzie wyniesienie demonstracyjnego satelity SPARK na orbitę w III kwartale 2027. Konsorcjum instytutów Sieci otrzyma na ten cel 14,6 mln zł w ramach Zadania Zleconego Prezesa Centrum Łukasiewicz. Platforma będzie dostępna dla wszystkich instytutów Sieci Badawczej Łukasiewicz i innych jednostek naukowych.