Rosnąca grupa szwajcarskich parlamentarzystów naciska na anulowanie umowy na zakup za 7,3 mld CHF 36 myśliwców F-35A (Koszty zakupu szwajcarskich F-35A i Patriotów, 2021-11-30). Ma to być odpowiedź na decyzję prezydenta USA Donalda Trumpa o nałożeniu 39-% ceł na szwajcarski eksport. To najwyższa stawka nałożona na którąkolwiek z rozwiniętych gospodarek świata.
Kontrakt na zakup F-35, podpisany w 2022, stanowi największy zakup wojskowy w historii Szwajcarii (pierwotna cena była niższa, niż obecna, i wynosiła ok. 6 mld CHF). Wybór nastąpił po kontrowersyjnej kampanii ewaluacyjnej, w której F-35A przewyższył europejskich konkurentów, takich jak Eurofighter Typhoon, Dassault Rafale i Saab Gripen E, w symulowanych scenariuszach operacyjnych przeprowadzonych przez szwajcarskie wojska lotnicze. Umowa obejmuje nie tylko dostawy samolotów, ale także kompleksowy pakiet obejmujący systemy misji, integrację uzbrojenia, wsparcie techniczne i logistyczne, symulatory szkolenia pilotów i personelu naziemnego, bezpieczne łącza danych oraz naziemną infrastrukturę do planowania misji i odprawy.
Szwajcarska Rada Federalna konsekwentnie uzasadniała zakup, powołując się na lepszą świadomość sytuacyjną F-35 i jego zdolność przetrwania w niebezpiecznej przestrzeni powietrznej. Mniejsze miały być także przewidywane koszty cyklu życia w porównaniu z konkurencją. Dostawy pierwotnie planowano rozpocząć w 2027, a gotowość operacyjną przewidywano na 2030. Planowano, że szwajcarska konfiguracja będzie interoperacyjna z NATO i kompatybilna z przyszłymi modernizacjami w ramach programu Joint Strike Fighter.
Narastające napięcie między Szwajcarią a Stanami Zjednoczonymi Ameryki wynika z polityki handlowej administracji Trumpa, która ma na celu karanie państw mających nadwyżki handlowe z USA, nawet tych o długoletnim statusie neutralnym lub sojuszniczym. W lipcu 2025 prezydent Trump wprowadził 39-% cło na szwajcarski eksport. Wpłynęło to negatywnie na kluczowe gałęzie szwajcarskiego przemysłu, takie jak farmaceutyka, luksusowe zegarmistrzostwo i produkcja maszyn precyzyjnych, a nawet kapsułki z kawą Nespresso.
Decyzja w sprawie taryf wywołała oburzenie opinii publicznej i ożywiła debatę na temat skali zależności gospodarczej i strategicznej Szwajcarii od USA. Krytycy zakupu F-35 argumentują, że nagradzanie państwa, które wprowadza agresywne sankcje handlowe, wielomiliardowym kontraktem wojskowym jest politycznie nie do utrzymania i ekonomicznie samobójcze. Coraz częściej pojawiają się też głosy o konieczności przekierowania przyszłych zamówień obronnych do europejskich przedsiębiorstw zbrojeniowych, takich jak Airbus, Dassault Aviation czy Saab, które oferują zarówno potencjał wojskowy, jak i wzajemność ekonomiczną w ramach UE.