Altair


Autoryzacja


Resetuj hasło
Autor: Jacek Kruk

W 2008 zrealizowano 7 lotów załogowych (z planowanych 9), ale i tak jest to wynik rzadko spotykany w astronautyce, ostatnio zanotowany w 2002. Sześć z nich związanych było z budową i obsługą stacji ISS, jeden to chińska misja, w której po raz pierwszy uczestniczyło 3 kosmonautów i dokonano pierwszego wyjścia w otwartą przestrzeń kosmiczną. Nie udało się przeprowadzić ostatniej misji naprawczej teleskopu Hubble'a, wypadł też z grafiku jeden lot do ISS. W misjach planetarnych wydarzeniem roku było lądowanie na Marsie sondy Phoenix i odkrycie lodu pod powierzchnią planety. W technice rakietowej godny odnotowania był pomyślny start prywatnej rakiety Falcon-1, która wprawdzie nie stanowi technologicznego novum, lecz ma rozpocząć epokę naprawdę tanich rakiet kosmicznych. Dla Europy niezwykle istotnymi wydarzeniami było dołączenie laboratorium Columbus i statku transportowego Jules Verne do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Europejski moduł Columbus przycumowany do łącznika Harmony, u dołu z prawej widoczny węzeł cumowniczy ISS  / Zdjęcie: NASA

14.01 - zbliżenie sondy MESSENGER do Merkurego na odległość 200 km - były to pierwsze odwiedziny tej planety od czasu misji Marinera-10 z przełomu 1973/1974.

7.02 - przesunięty z grudnia 2007 start wahadłowca Atlantis do misji STS-122. Dołączył on do nowego modułu łącznikowego Harmony europejski moduł laboratoryjny Columbus oraz pozostawił na stacji Francuza Leopolda Eyhartsa, w miejsce Daniela Tani. W misji wahadłowca uczestniczył również Niemiec Hans Schlegel, weteran amerykańsko-niemieckiej misji z 1993.

9.03 - start pierwszego transportowca europejskiego ATV Jules Verne do stacji ISS. Transportowce wynoszone rakietą Ariane-5 mogą dostarczyć ponad 7 ton ładunku, służą też do podnoszenia orbity ISS; ogółem zaplanowano 6 takich lotów. Verne odbył miesięczny lot autonomiczny zanim przycumował do stacji.

Rów tektoniczny na Enceladusie, z którego emitowane są cząstki pary wodnej; fotografia z pokładu sondy Cassino / Zdjęcie: NASA

11.03 - start wahadłowca Endeavour do misji STS-123 z logistycznym modułem japońskim ELM-PS (poprzedził on montaż japońskiego modułu laboratoryjnego Kibo). W misji uczestniczył japoński astronauta Takao Doi, jednak to nie on pozostał na stacji ISS. Trzecim członkiem stałej załogi, który zastąpił Eyhartsa, został Amerykanin Garrett Reisman.

12.03 - rekordowe zbliżenie sondy Cassini do saturnowego księżyca Enceladusa - sonda przeleciała 52 km nad południowym biegunem księżyca w rejonie, z którego wyrzucane są w przestrzeń strumienie cząstek pary wodnej.

3.04 - cumowanie statku Jules Verne do stacji ISS - transportowiec wyposażony w rosyjski system cumowniczy dołączył do modułu Zwiezda i pozostawał w składzie ISS do 5 września.


Europejski transportowiec Verne (u dołu) przycumowany do stacji ISS / Zdjęcie: NASA

8.04 - start Sojuza TMA-12 do międzynarodowej stacji kosmicznej ISS. Rosyjskiej załodze (Siergiej Wołkow - syn kosmonauty Aleksandra Wołkowa i Oleg Kononienko) towarzyszyła w jedną stronę pierwsza kosmonautka Korei Południowej Soyeon Yi. Jej udział w locie okazał się niespodzianką, po tym, jak na miesiąc przed startem odsunięto głównego kandydata do lotu. Koreanka powróciła razem z 16 załogą ISS na pokładzie Sojuza TMA-11.

19.04 - dramatyczne lądowanie Sojuza TMA-11, który schodził po trajektorii balistycznej i opadł ponad 400 km na zachód od planowanego miejsca lądowania. Jak wykazały późniejsze badania, przyczyną takiego zachowania statku było nieodłączenie przedziału silnikowego od lądownika.

25.05 - lądowanie sondy Phoenix na powierzchni Marsa w rejonie jego bieguna północnego. Sonda przez 156 dni marsjańskich prowadziła badania gruntu w poszukiwaniu lodu wodnego - dzięki wyposażeniu w koparkę, grunt pobierany był spod powierzchni, a następnie analizowany w dwóch laboratoriach: termicznym TEGA i fizyko-chemicznym MECA. 31 lipca NASA poinformowała o wykryciu w analizowanej próbce dużej ilości wody. Ostatni sygnał z Phoenixa odebrano na Ziemi 2 listopada 2008.


Koparka sondy Phoenix z bezcennym marsjańskim gruntem, w dole bateria słoneczna sondy / Zdjęcie: NASA

31.05 - rozpoczęcie misji STS-124 wahadłowca Discovery, który dostarczył do stacji ISS japoński moduł Kibo oraz manipulator RMS. Kibo dołączony został do łącznika Harmony naprzeciw europejskiego Columbus. W locie brał udział siódmy Japończyk Akihiko Hoshide, nastąpiła też wymiana trzeciego członka stałej załogi (Gregory Chamitoff zastąpił Reismana).

12.06 - wyniesienie na orbitę satelity GLAST - największego teleskopu promieni gamma od czasu CGRO (Compton Gamma Ray Telescope), który działał w latach 1991-2000. Nowy instrument do badania wszechświata otrzymał później imię Enrico Fermiego.

5.09 - przelot europejskiej sondy kometarnej Rosetta w odległości 800 km od planetoidy Steins. To pierwszy cel badawczy sondy na drodze do komety Czuriumowa-Gierasimienki, którą osiągnie w 2014. Planetoida została sfotografowana tylko kamerą szerokokątną, gdyż druga kamera nie włączyła się.

25.09 - trzeci chiński lot załogowy; na pokładzie statku Shenzhou-7 wystartowało trzech kosmonautów, z których jeden, Zhai Zhigang, dokonał pierwszego w historii chińskiego spaceru kosmicznego, który trwał 22 minuty. Sam lot trwał niecałe 3 doby, kolejny załogowy lot chiński zapowiedziano na 2010.


Wnętrze japońskiego laboratorium Kibo; po połączeniu ze stacją inspekcji dokonuje astronautka Karen Nyberg / Zdjęcie: NASA

28.09 - czwarta próba startu prywatnej rakiety Falcon-1, w końcu udana. Po trzech próbach (marzec 2006, marzec 2007 i sierpień 2008) Falcon po starcie z wysepki Omelek na Pacyfiku wyniósł na orbitę o parametrach 500x700 km makietę satelity. Zbudowana przez firmę SpaceX dwustopniowa rakieta ma być najtańsza w swojej klasie (udźwig ok. 500 kg) i zapoczątkować rodzinę rakiet o udźwigu do 30 ton.

6.10 - drugie zbliżenie sondy MESSENGER na odległość 200 km od Merkurego i zarazem niezbędny manewr przygotowawczy do wejścia na orbitę wokół planety, które nastąpi jednak dopiero w marcu 2011.

9.10 - Cassini zbliżył się do Enceladusa na odległość zaledwie 25 km, ustanawiając absolutny rekord zbliżenia do innego ciała niebieskiego (nie licząc lądowań i upadków).

12.10 - start rosyjskiego statku TMA-13 z 18 załogą do stacji ISS; rosyjsko-amerykańskiej załodze (J. Łonczakow, E. Fincke) towarzyszył kolejny, szósty już turysta kosmiczny Richard Garriott (syn amerykańskiego astronauty Owena Garriotta). Richard Garriott powrócił na Ziemię w statku TMA-12, którym dowodził również syn kosmonauty - Siergiej Wołkow.

22.10 - start pierwszej indyjskiej sondy księżycowej Chndrayaan 1, która stała się trzecim już azjatyckim satelitą Księżyca (obok japońskiej Kaguyi i chińskiej Chang'e-1). 8 listopada została umieszczona silnie wydłużonej orbicie wokół Księżyca, którą następnie przekształcono w kołową o wys. 100 km.

14.11 - upadek na Księżyc odłączonego od sondy Chndrayaan próbnika MIP (Moon Impact Probe). Próbnik, podobnie jak sondy Ranger z połowy lat 1960., robił zdjęcia powierzchni w miarę zbliżania się do niej, w końcu rozbił się w rejonie południowego bieguna Księżyca. W ten sposób Indie dołączyły do niezwykle ekskluzywnego klubu państw, które umieściły na powierzchni naszego satelity swoje obiekty (Rosja, USA, Japonia, Europa).

15.11 - start wahadłowca Endeavour do lotu STS-126. Dostarczył on do stacji ISS zapasy i wyposażenie (m.in. aparaturę do regeneracji wody); nastąpiła wymiana w stałej załodze (Sandra Magnus zastąpiła Chamitoffa). Endeavour wprawdzie nie uczestniczył w rozbudowie stacji, jednak w trakcie 4 wyjść w Kosmos jego załoga dokonała naprawy mechanizmów obracających baterie słoneczne ISS oraz przygotowała japoński moduł do dalszej rozbudowy.


Załoga Shenzhou-7, w środku Zhai Zhigang / Zdjęcie: Xinhua


Skrzydlata Polska - 12/2008
Drukuj Góra
www.altair.com.pl

© Wszelkie prawa zastrzeżone, 2007-2024 Altair Agencja Lotnicza Sp. z o. o.