29 marca Serbskie Siły Zbrojne (Vojska Srbije, VS) przeprowadziły ćwiczenie Sadejstvo 2018 (Synergia 2018), w którym wzięło udział 900 żołnierzy wojsk lądowych (Kopnena vojska Srbije, KoV) i wojsk lotniczych i obrony powietrznej (Ratno Vazduhoplovstvo i Protivvazduhoplovna Odbrana, RV i PVO). W trackie manewrów prowadzono symulowane operacje zapobiegające działaniom rebeliantów mających na celu zajęcie części terytorium Serbii.
Ćwiczenie odbyło się na poligonie Pasuljanske Livade, zlokalizowanym w środkowo-wschodniej Serbii, ok. 20 km na północny wschód od miasta Cuprija. Jego najważniejszym wydarzeniem był udział samolotów uderzeniowych SOKO Orao (Orzeł) z 241. eskadry myśliwsko-bombowej, stacjonującej w bazie lotniczej Lađevci, w pobliżu Kraljeva w środkowej części kraju (Serbia zmodernizuje Orao, 2017-11-13).
Komentując status samolotów tego typu – podstawowych uderzeniowych statków powietrznych RV i PVO – serbski prezydent i wódz naczelny VS Aleksandar Vučić poinformował, że zdatność do lotu Orao została znacząco poprawiona. Do niedawna mieliśmy tylko jeden lub dwa operacyjne Orao, a teraz mamy ich już 7. Przewidujemy, że wkrótce będziemy mieć 12 samolotów zdolnych do zadań operacyjnych – powiedział prezydent Vučić na poligonie Pasuljanske Livade.
Serbskie Orao były również przedmiotem zainteresowania bałkańskich mediów, gdy poprzedniego dnia 4 z nich wykonały przelot na małej wysokości z dużą prędkością nad obszarami miejskimi Doliny Preszewa, regionu w południowej Serbii, który jest zamieszkany głównie przez Albańczyków i graniczy z Kosowem.
Ponieważ serbskie samoloty rzadko pojawiają się w pobliżu granic Kosowa, 20-minutowa obecność odrzutowców RV i PVO nad Doliną Preszewa została uznana przez władze Kosowa jako akt demonstracji serbskiej potęgi militarnej w napiętych i ostatnio eskalujących relacjach między Belgradem i Prisztiną. Wydarzenie to wywołało również reakcję międzynarodowych sił pokojowych NATO KFOR, które poinformowały, że monitorują sytuację i wzywają wszystkich mieszkańców do zachowania spokoju, ponieważ nie ma zagrożenia. KFOR przypomniały także, że ćwiczenie Sadejstvo 2018 było wcześniej zapowiadane przez Serbów.
Należy jednak pamiętać, że Orao pojawiły się nieopodal południowej granicy Serbii niespełna tydzień po tym, jak marszałek parlamentu w Kosowie Kadri Veseli powiedział, że jest przeciwny zmianom granic państwowych, ale jednak bardzo chciałby, aby gminy w południowej Serbii, jak Preszewo i Medvedźa, należały do Kosowa. Nie chciałbym niczego więcej, jak tylko zjednoczyć Preszewo i Medvedźę z Kosowem. Zaakceptujemy dwustronną umowę, jeśli Serbia to zaakceptuje, ale nie mamy nic do zaoferowania – powiedział Veseli 22 marca.
Oświadczenie Veseliego wywołało szybką i ostrą reakcję Marko Djuricia, szefa serbskiego rządu Prowincji Autonomicznej Kosowa i Metochii, który powiedział: Kosowo i Metochja nigdy nie staną się państwem, a Preszewo, Medwedźa, czy Nisz nigdy nie będą częścią tak zwanej Republiki Kosowa. Prisztina jest i pozostanie częścią Serbii, a on (Veseli) będzie obywatelem Serbii.
Napięcie między Belgradem i Prisztiną jeszcze bardziej wzrosło 26 marca, kiedy siły specjalne Kosowa (ROSU) na krótki czas zatrzymały Djuricia, ponieważ serbski urzędnik wkroczył do miasta bez uzyskania zgody władz państwowych w Prisztinie, a policja spacyfikowała broniących go Serbów.
Na podstawie informacji Igora Bozinovskiego