Kilka kolejnych rządów próbowało kupić brazylijskie Embraery jako samoloty do przewozu VIP. Zrobił to dopiero - bez przetargu - minister Bogdan Klich, sam stanowiący prawo w MON.
Na ominięcie przetargu pozwala - zdaniem ministra, to że chodzi o zagospodarowanie dwóch samolotów zamówionych przez PLL LOT. To nowatorska formuła, która powstała w MON, nazywana nieoficjalnie Lex Klich. Wcześniej, pod innym pretekstem, MON kierowane przez Bogdana Klicha, zakupiło bez przetargu samoloty M28 za kwotę znacznie przekraczającą ich wartość (MON finansuje amerykańską spółkę). Przeznaczono na ten zakup pieniądze, których zabrakło dla polskich przedsiębiorstw lotniczych i zbrojeniowych.
W długoterminową dzierżawę zaangażuje się Agencja Rozwoju Przemysłu, która przejmie kredyt i spłatę rat w pierwszych dwóch latach. Dopiero w 2011 MON zacznie spłacać pierwsze należności. Daje nam to oddech w tych dwóch trudnych pod względem finansowym latach. Bez tej formuły nie byłoby szans, by te samoloty znalazły się na naszym wyposażeniu wcześniej niż w 2011 roku - powiedział Klich. Nieoficjalnie wiadomo, że w grę wchodzi płacenie kilkunastu milionów złotych rocznie i opłacenie przystosowania samolotów do przewozu VIP.
O pracach nad długoterminowym leasingiem dwóch samolotów średniej wielkości MON poinformowało wczoraj. Pierwszy Embraer 175 ma trafić do 36. splt latem 2009, drugi do końca roku. Samoloty mają być leasingowane co najmniej przez 4 lata. Możliwe jest ich odkupienie po tym okresie, co oznaczałoby, że leasing jest faktycznie zakupem.
Ostatni przetarg na 6 nowych średnich samolotów dla VIP, rozpisany w 2006, odwołano w czerwcu 2007 z powodu błędów w warunkach przetargu (Samoloty VIP: Do krwi ostatniej?), który faworyzował Embraera Legacy 600 - samolot mniejszy od mającego być przedmiotem leasingu ERJ-175. Obecną transakcję krytykuje m.in. poseł Ludwik Dorn z sejmowej komisji obrony narodowej. Jego zdaniem leasing samolotów jest niezgodny z pierwotną koncepcją zakupu samolotów dla VIP. Nie jest też oparty o zatwierdzone wymagania techniczne (Samoloty dla VIP bez przetargu?).
Embraer 175 to samolot pasażerski obsługujący linie regionalne. Jego zasięg to ok. 3500 kilometrów. Może więc latać tylko na trasach europejskich. W wersji pasażerskiej zabiera ok. 80 pasażerów. PLL LOT posiadają 6 samolotów tego typu.
MON nie uwzględniło oferty francuskiego Dassault Aviation, który w odpowiedzi na RFI (Request For Information) z 5 grudnia 2008, odpowiedział 5 dni później, oferując samoloty spełniające wymagania (min. 15 pasażerów, zasięg - 8 tys. km, prędkość przelotowa - Ma0,8, wysokość lotu - 800 tys. m, długotrwałość lotu - 8 h). Zapewniał dostarczenie pierwszego z nich do końca 2009, a nawet wcześniej, zależnie od ostatecznych wymagań. Gwarantował też offset (w tym regionalne centrum serwisowe w WZL-2 w Bydgoszczy i zakupy podzespołów w PZL Świdnik) i odroczenie płatności o co najmniej 2 lata na bazie kredytu oferowanego przez rząd francuski. Dassault ponowił ofertę w styczniu 2009, kierując ją do premiera Donalda Tuska. Francuski producent nie uzyskał żadnej odpowiedzi.