Komisja Europejska poinformowała o przeznaczeniu 513 mln EUR (2,2 mld PLN) na zwiększenie mocy produkcyjnych przemysłu amunicyjnego państw członkowskich. Inwestycja jest finansowana przez UE i Norwegię. Z kwoty tej jedynie 2,1 mln EUR przypadnie polskiemu przemysłowi, co wywołało wiele krytycznych komentarzy.
Dofinansowanie europejskiej zbrojeniówki ma na celu zwiększenie jej możliwości produkcyjnych do 2 mln sztuk amunicji artyleryjskiej rocznie do końca 2025. W styczniu br. produkowanych miało być natomiast ponad 1 mln sztuk takiej amunicji w skali roku. Inicjatywa stanowi realizację programu Act in Support of Ammunition Production (ASAP) o łącznej wartości ok. 2 mld EUR, z czego 1,4 mld EUR mają stanowić dodatkowe inwestycje w łańcuchy dostaw. Umowy w sprawie rozdysponowania przyznanych właśnie środków mają być podpisywane w maju br.
Wnioski o przyznanie grantów przedsiębiorstwa mogły składać do 13 grudnia 2023, co było w gestii jeszcze poprzedniego rządu RP. W sumie KE wybrała 31 projektów (z 82 złożonych wniosków), którym przyznała finansowanie, które mogło osiągnąć maksymalnie 50%. Podzielono je na kilka obszarów, w tym prochy, materiały wybuchowe, pociski, rakiety, testy i certyfikacja odtwarzania gotowości amunicji. Projekty inwestycyjne miały być udokumentowane i dawać realne szanse na realizację.
Ze strony Polski swoje wnioski złożyły Dezamet, Mesko i Nitro-Chem, z czego zaakceptowano jedynie wniosek tego pierwszego przedsiębiorstwa za 2,137 mln EUR (w dziale pociski). W sumie polskie wnioski opiewały na niewielką kwotę niespełna 11 mln EUR.
Dla porównania warto dodać, że już po przedsiębiorstwa norweskie mają otrzymać ok. 88 mln EUR, niemieckie ok. 85 mln EUR, francuskie ok. 38 mln EUR, fińskie ok. 32,5 mln EUR,węgierskie ok. 27 mln EUR (mowa najprawdopodobniej o fabryce Rheinmetalla na Węgrzech), hiszpańskie ok. 24 mln EUR a szwedzkie ok. 19 mln EUR. Zauważalna jest więc poważna dysproporcja.
Niewielkie dofinansowanie dla polskiego przemysłu stało się przedmiotem wielu dyskusji. Część zarzutów, dotyczących rzekomego spóźnienia się ze składaniem wniosków, nie okazała się prawdą. Pytania rodzi jednak bardzo niewielka kwota w polskich wnioskach. Wiadomo też, że wnioski Mesko i Nitro-Chemu uzyskały niską punktację, która nie pozwoliła ich zakwalifikować nawet na listę rezerwową. Budzi to tym większe zastanowienie, ponieważ polskie przedsiębiorstwa amunicyjne w dużej mierze wytwarzają amunicję z komponentów importowanych, produkując na miejscu jedynie niewielką część podzespołów. Jak informował w grudniu polski przemysł, donacje od KE miały na celu głównie eliminację tzw. wąskich gardeł produkcji amunicji kal. 155 mm i 122 mm (Wspólne zakupy amunicji w Europie, 2023-03-23).