Linie easyJet ogłosiły 21 czerwca 2022, że jako pierwszy partner ewaluacyjny dołączyły do programu Iris, realizowanego przez Inmarsat i Europejską Agencją Kosmiczną (ESA) we współpracy z Airbusem, którego celem jest modernizacja zarządzania ruchem lotniczym.
Ewaluacja ma być prowadzona od listopada br. z użyciem 11 nowo dostarczonych Airbusów A320neo wyposażonych w system Light Cockpit Satcom, obsługiwany przez producenta terminali Cobham, który jest w pełni zintegrowany z opracowanym przez Collins i Airbusa system wymiany danych w zakresie operacji lotniczych i obsługi.
Celem programu Iris jest zapewnienie kontroli ruchu lotniczego nowej generacji technologii komunikacyjnej, umożliwiającej lepsze zarządzanie ruchem statków powietrznych i optymalizację tras lotu, co ma pomóc liniom lotniczym w zmniejszeniu opóźnień i emisji dwutlenku węgla.
Iris, opracowany w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego zainicjowanego przez ESA, jest usługą mającą na celu zapewnienie szerokopasmowej i opłacalnej łączności satelitarnej pomiędzy kontrolerami ruchu lotniczego a pilotami. Działający na stworzonej przez Inmarsat platformie SB-S system podczas całego lotu zapewnia dwustronny przesył danych na żywo pomiędzy samolotami a systemami naziemnymi. Iris wykorzystuje bezpieczną łączność IP, co pozwala na odciążenie łącz radiowych VHF, których przepustowość zbliża się do maksymalnych granic.
Iris zapewnia lokalizację statku powietrznego w czterech wymiarach (szerokości i długości geograficznej, wysokości i czasie). Umożliwia to precyzyjne śledzenie lotów i efektywne zarządzanie ruchem za pomocą operacji opartych na trajektorii (Trajectory-Based Operations – TBO), co pozwala pilotom i kontrolerom obliczać najkrótsze dostępne trasy, latać na optymalnych wysokościach i korzystać ze ścieżek ciągłego wznoszenia i opadania.
Dodatkowo, komunikacja pomiędzy pilotami a kontrolerami ruchu lotniczego odbywa się nie głosowo, ale za pomocą wiadomości tekstowych, co ma służyć poprawie przejrzystości komunikacji oraz zwiększeniu bezpieczeństwa i wydajności operacyjnej.
Iris zapewnia też bezpieczeństwo komunikacji przed zagrożeniami cybernetycznymi za pomocą bramek bezpieczeństwa, które tworzą szyfrowane tunele danych VPN między kontrolerami a pilotami, zapewniając wzajemne uwierzytelnianie i integralność wymiany danych.
– Iris toruje drogę do bardziej efektywnego zarządzania ruchem lotniczym, co jest kluczowym krokiem naprzód dla branży lotniczej. Program Iris przynosi wiele korzyści, od pomocy w osiąganiu naszych celów środowiskowych, poprzez dalsze zmniejszanie emisji dwutlenku węgla podczas wykonywania lotów, po zapewnienie lepszych wrażeń naszym pasażerom. Cieszymy się, że możemy być liderem w tej dziedzinie, ustanawiając standardy dla branży lotniczej i mamy nadzieję, że więcej linii lotniczych pójdzie w ich ślady – powiedział dyrektor ds. operacji lotniskowych i nawigacji easyJet Hugh McConnellogue (Pierwszy A320neo z SLS dla easyJet, 2022-06-06).
Mający na celu modernizację i cyfryzację lotnictwa program Iris jest jednym z kluczowych elementów programu badawczego SESAR JU (Single European Sky ATM Research Joint Undertaking / Wspólne Przedsięwzięcie w zakresie Zarządzania Ruchem Lotniczym w ramach Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej), z którego szacunków wynika, że 5-10% emisji dwutlenku węgla generowanych przez ruch lotniczy jest powodowane przez przestarzałą infrastrukturę lotniczą, która powoduje niepotrzebnie długie trajektorie i zatory w powietrzu. Iris ma w tym zakresie przynieść poprawę i uczynić latanie mniej uciążliwym dla środowiska.
Zgodnie z planem Iris ma wejść do służby komercyjnej i operacyjnej w Europie w 2023.