Linie easyJet poinformowały 29 stycznia 2024, że jako pierwszy przewoźnik lotniczy wdrożyły do komercyjnego użytku przełomową technologię satelitarnego przesyłu danych Iris, umożliwiającą optymalizację przestrzeni powietrznej w celu minimalizacji zatorów komunikacyjnych oraz zmniejszenia opóźnień i emisji substancji szkodliwych dla środowiska.
Cele te mają być osiągnięte przez wprowadzenie bardziej bezpośrednich torów lotów, pozwalających na obniżenie zużycia paliwa i szkodliwej emisji. Ma to mieć z kolei kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celu wyznaczonego przez program SESAR (Single European Sky ATM Research – Program Badawczy Zarządzania Ruchem Lotniczym w ramach Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej), jakim jest ograniczenie o 10% emisji gazów cieplarnianych generowanych przez europejskie lotnictwo.
Program Iris jest inicjatywą prowadzoną przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) i dostawcę usług telekomunikacyjnych Viasat, która wykorzystuje technologię satelitarną najnowszej generacji do modernizacji zarządzania ruchem lotniczym poprzez zapewnienie szybszej i bardziej niezawodnej komunikacji satelitarnej między statkami powietrznymi a ziemią, pomagając kontrolerom ruchu lotniczego i pilotom w osiągnięciu większej efektywności operacyjnej poprzez obliczanie najkrótszych dostępnych tras, przeloty na optymalnych wysokościach oraz korzystanie z ciągłych ścieżek wznoszenia i opadania.
Certyfikowany przez Agencję ds. Bezpieczeństwa Lotniczego Unii Europejskiej (EASA) dostawca usług Iris, ESSP, zaangażował 15 wiodących dostawców usług nawigacyjnych w celu obsługi pierwszych komercyjnych lotów w Europie, wykonywanych w tym roku z udziałem maksymalnie 11 należących do easyJet Airbusów A320neo. Jest to pierwszy krok do wprowadzenia w życie inicjatywy Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej.
ESA zdecydowała się na finansowanie i prowadzenie projektu Iris w celu wspierania europejskiej polityki w zakresie tworzenia Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej poprzez stworzenie rozwiązania o pełnym zasięgu europejskim i opartego na najnowocześniejszych, wysoce bezpiecznych mobilnych technologiach komunikacji satelitarnej. Działanie to zostało przeprowadzone przez ESA w pełnej koordynacji z zainteresowanymi stronami z europejskiego sektora lotniczego, w tym z Międzynarodową Organizacją Lotnictwa Cywilnego (ICAO), w celu zapewnienia Iris pełnej zgodności z europejskimi i światowymi potrzebami oraz wymogami. W tym celu ESA utworzyła europejskie konsorcjum przemysłowe składające się z ponad dwudziestu przedsiębiorstw, którego głównym wykonawcą stała się Viasat (niedawno przejęła Inmarsat).
Oparty na wielokrotnie nagradzanej platformie łączności SwiftBroadband-Safety (SB-S) produkcji Viasat, Iris jest oferowany przez Airbusa jako w pełni rozwinięta i certyfikowana funkcja dla samolotów z rodziny A320 i A330 i ma torować drogę do wielolinkowej komunikacji za pomocą łącza danych, pozwalającej na wdrażanie nowych funkcjonalności w zakresie zarządzania przestrzenią powietrzną.
W 2022, na mocy kontraktu podpisanego przez Viasat i ESA, ruszyła inicjatywa Iris Global, mająca na celu rozszerzenie oferty Iris poza Europę. Ma to zostać osiągnięte poprzez ekspansję geograficzną, obejmującą Azję, USA, Bliski Wschód i Australię oraz poprzez zwiększenie zakresu świadczonych usług, obejmujących m.in. dodanie nowych standardów lotniczych ICAO i nowych rozwiązań komunikacji satelitarnej w celu wsparcia przyszłego zarządzania ruchem lotniczym w systemach zdalnie sterowanych statków powietrznych.
Według easyJet modernizacja przestrzeni powietrznej i wynikający z niej wzrost wydajności to jeden z kluczowych elementów na drodze branży lotniczej do zerowej emisji dwutlenku węgla netto. W 2022 przewoźnik ten ogłosił swój tymczasowy cel, jakim jest redukcja emisji dwutlenku węgla do roku budżetowego 2035 o 35% w stosunku do roku budżetowego 2019, będący częścią zobowiązania easyJet do osiągnięcia zerowej emisji dwutlenku węgla netto do 2050 (easyJet zamówiły 157 samolotów rodziny A320neo , 2023-12-20).