Macedonia Północna stała się pierwszym europejskim państwem członkowskim NATO, które przyjęło do służby haubice ciągnione Boran kal. 105 mm. Pierwsza partia 6 systemów artyleryjskich wraz z wyposażaniem została dostarczona Macedończykom w lipcu, a ich oficjalna prezentacja miała miejsce 17 lipca 2025 w jednostce wojskowej Mirche Acev w mieście Prilep.
W wydarzeniu wziął udział premier Macedonii Płn. Hristijan Mickowski, minister obrony Vlado Misjalowski, dowódca sił zbrojnych (ARSM, Armija na Republika Severna Makedonija), gen. dyw. Saszko Lafcziski. Na wydarzeniu pojawił się również ambasador Turcji w Skopje Fatih Ulusoy i attaché wojskowy Turcji płk. Recai Yilmaz.
Jak ocenił w czasie wydarzenia gen. dyw. Lafcziski, zakup haubic Boran jest jednym z najważniejszych elementów projektu Wyposażenie i amunicja do wsparcia ogniem pośrednim. Transakcja zapoczątkowała realizację zobowiązań Macedonii Płn. wobec NATO, które zostały ustalone w 2021 i potwierdzone ponownie w 2025.
- Jest to nowoczesna broń, która spełnia wymagane charakterystyki taktyczne i techniczne. Tureckie Sił Zbrojne otrzymały tą broń w 2021, a cztery lata później jest trafiła ona do naszej armii, czyniąc ją pierwszym użytkownikiem w Europie. Dostawy tych systemów artyleryjskich znacząco wzmacniają możliwości naszych sił zbrojnych do zapewniania wsparcia ogniem pośredni, a także pozwalają osiągnąć interoperacyjność w operacjach w ramach NATO – dodał generał.
Systemy artyleryjskie pierwszej partii wejdą w skład jednej baterii artylerii ze składu Artileriski Bataljon (batalionu artylerii). Jednostka ta stanowi element zadeklarowanego przez Skopje wobec NATO wystawienia batalionowej grupy lekkiej piechoty (LPBG, Lesna Peshadiska Bataljonska Grupa).
Dokładna liczba haubic Boran zakupionych przez Macedończyków nie została podana do publicznej wiadomości. Jednak przypuszcza się, że w ramach porozumienia międzyrządowego Skopje zakupiło co najmniej 18 systemów, które pozwolą uzbroić 3 baterie artylerii. Według mediów tureckich dostawa dodatkowych 12 haubic powinna pozwolić wyposażyć dwie kolejne baterie, co może nastąpić w latach 2029-2031. Macedonia Północna jest postrzegana przez Turków jako potencjalny nabywca dalszych 36 haubic w kolejnej dekadzie.
W Macedonii Płn. haubice Boran mają być transportowane z wykorzystaniem ciągników, a także z wykorzystaniem śmigłowców Mi-8MT/17 i przyszłych AW149. Maszyny włoskiej produkcji mają dotrzeć do Macedonii pod koniec dekady, zastępując śmigłowce sowieckiej produkcji. Pierwsze strzelania macedońskich haubic według tamtejszego ministra obrony mają się odbyć jeszcze przed 2026. Będzie to możliwe wraz z dostawą z Turcji amunicji artyleryjskiej kal. 105 mm. Pakiet dostaw uzbrojenia z Turcji obejmie też nowe pojazdy opancerzone, karabiny snajperskie, umundurowanie i buty.
Poprzez zakup systemów Boran ARSM będzie mogła wycofać przestarzałe haubice ciągnione M101A1 kal. 105 mm. 36 takich systemów zostały przekazanych przez USA w poprzednich dekadach. Ponadto Macedończycy dysponowali wyrzutniami rakietowymi BM-21 Grad kal. 122 mm, które w 2001 pozyskano od Ukrainy, haubicami ciągnionymi M-30 kal. 122 mm otrzymanymi od Bułgarii w 1999 i różnymi moździerzami kal. 60, 82 i 120 mm pozyskanymi od dawnej Jugosławii. Cały park artyleryjski Macedonii Płn. był więc przestarzały i wymagał następcy. Część z tego sprzętu wraz z amunicją została więc przekazana w ciągu ostatnich 3 lat Ukrainie.
Tureckie siły zbrojne otrzymały pierwsze duże dostawy Boranów w grudniu 2022. Łącznie zamierzają pozyskać 106 takich haubic, które wejdą w skład wojsk lądowych. System może być transportowy za pomocą śmigłowców, w tym używanych przez lotnictwo tureckich wojsk lądowych maszyn S-70 Black Hawk i CH-47F Chinook.
Boran to lekki system artyleryjski, ważący 1720 kg i o maksymalnej donośności 17 km. Obsługę stanowi 4 żołnierzy. Oficjalna szybkostrzelność to 6 strz./min. Producentem haubic jest tureckie przedsiębiorstwo Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK). Podczas niedawnego pokazu haubicy w Malezji zademonstrowano możliwość prowadzenia intensywnego ognia, wystrzeliwując 12 pocisków w 46 s.
Ruch działa w pionie jest możliwy w zakresie od -3° do 70°, a także po 8° w obie strony w poziomie. Czas rozmieszczenia haubicy na stanowisku ogniowym to ok. 1 m. Boran może być używana w temperaturach od -32°C do 44°C. Boran współpracuje z systemem dowodzenia i kierowania od Aselsan.
Obok Turcji i Macedonii Północnej użytkownikiem haubicy Boran jest Bangladesz, który stał się pierwszym odbiorcą eksportowym. Umowę podpisano pod koniec 2023. Zamówił 18 systemów, których dostawy zakończono w ub. r (Priorytety Macedonii Północnej do 2035, 2025-07-08).
Na podstawie informacji Igora Bożinovskiego.