Roll-out australijskiego F-35A

Pierwszy australijski F-35A podczas roll-out w Fort Worth, 24 lipca 2014 / Zdjęcie: Lockheed Martin

24 lipca w Fort Worth w Teksasie odbył się roll-out pierwszego z myśliwców stealth F-35A Lightning II przeznaczonych dla Royal Australian Air Force (RAAF). Dwa samoloty, oznaczone AU-1 i AU-2, mają zostać formalnie odebrane przez Australijczyków do końca 2014.

Pierwsze F-35A RAAF Będą stacjonować w Luke Air Force Base w Arizonie (Pierwszy F-35 w Luke, 2014-03-12). Tam australijscy piloci mają uczyć się latania na nowym typie samolotu (Kolejne F-35 dla Australii, 2014-04-23; Australia inwestuje w bazy wojskowe, 2014-07-10). Koszt jednostkowy samolotów AU-1 i AU-2 wyniesie 130 mln USD (401 mln zł), ale seryjne australijskie myśliwce F-35A mają być kupowane w cenie około 80 mln USD (247 mln zł) za sztukę.

W czwartkowej uroczystości wziął udział Frank Kendall – podsekretarz w Departamencie Obrony USA do spraw sprzedaży, akwizycji i logistyki, Matthias Cormann – minister finansów Australii, generał (air marshal) Geoff Brown – dowódca RAAF i Marillyn Hewson – prezes Lockheed Martin. Seryjne F-35 mają pojawić się w Australii w 2017/2018, a wstępna gotowość bojowa ma zostać osiągnięta w 2023.

USA liczą na wyprodukowanie ponad 3 tysięcy F-35, w większości na własne potrzeby. Według obecnego stanu, blisko 700 myśliwców tego typu ma kupić dziewięciu oficjalnych partnerów programu: I poziomu – Wielka Brytania (Chrzest HMS Queen Elizabeth, 2014-07-04), II poziomu – Holandia (Holenderskie plany względem F-35, 2014-01-04), Włochy (Włosi chcą mniej F-35, 2014-02-11), III poziomu – Kanada (Następcy CF-188 po 2018, 2014-06-17), Dania (Trzy oferty dla Danii, 2014-07-24), Norwegia (6 kolejnych F-35A dla Norwegii, 2013-12-13; Wzrosły koszty JSM, 2014-05-26) i Turcja (Turcja zdecydowała o F-35A?, 2014-05-07) oraz partnerzy SCP – Singapur i Izrael (Pierwsze F-35 dla Izraela w 2016, 2013-10-14) i dwa inne państwa: Japonia (Japonia się zbroi, 2013-12-16; Japoński pocisk dla F-35, 2014-07-04) i Korea Południowa (Korea Pd. wybrała F-35, 2013-11-22). Australia na razie zamówiła 72 F-35, mimo ostrej krytyki tego samolotu, jako niespełniającego specyficznych wymagań tego państwa-kontynentu (Pentagon uziemił czasowo F-35, 2014-06-16; F-35 pełen wad, 2013-01-15). Myśliwce Lockheed Martina mają zastąpić w służbie F/A-18A/B Boeinga.

Australia planuje w ramach projektu AIR 6000 zakup do 100 F-35A w trzech transzach o szacunkowej wartości 17 mld AUD (49,3 mld zł). Koszt obsługi tych samolotów przez 30 lat służby ma zamknąć się kwotą 20 mld AUD (58 mld zł), biorąc pod uwagę dzisiejsze symulacje.

Obecnie Australijczycy rozważają zmodyfikowanie planów i zakup obok klasycznych F-35A, także myśliwców F-35B w odmianie pionowego startu i lądowania (VSTOL). Te ostatnie mogłyby stacjonować na pokładach dwóch okrętów desantowych typu Canberra - HMAS Canberra (LHD 02) i HMAS Adelaide (LHD 01) (Symulowane ćwiczenia z pokładu Canberry, 2014-06-26). Nie jest jednak pewne, czy F-35B byłby wówczas zamówione w ramach odrębnej umowy, podpisanej obok pierwotnego kontraktu na F-35A, czy też jako element tej ostatnie. Wówczas część lądujących klasycznie F-35A zostałaby zamieniona na odmianę VSTOL.

Tym samym Australia odzyskałaby możliwość operowania samolotów z pokładów swoich okrętów, utraconą w 1982 wraz z wycofaniem ostatniego australijskiego lotniskowca HMAS Melbourne (R21). Na tym ostatnim stacjonowały samoloty McDonnel Douglass A-4G Skyhawk (australijska odmiana szturmowego A-4, mogła być także wykorzystywana w roli myśliwca do ochrony grupy lotniskowcowej) i samoloty do zwalczania okrętów podwodnych Grumman S-2G Tracker.

Warto dodać, że później australijskie A-4G zostały sprzedane do Nowej Zelandii, gdzie przemianowano je na A-4K, a następnie kupiło je prywatne przedsiębiorstwo Draken International (Luftwaffe będzie szkolić się na Skyhawkach, 2014-02-05; Prywatne A-4K Skyhawk, 2012-08-10; 25 MiG-21 z Polski w USA, 2013-10-04).