W dn. 3-5 listopada 2021, podczas drugiej edycji Feria Internacional de la Defensa y la Seguridad (FEINDEF, Międzynarodowych Targów Przemysłu Obronnego), w Centrum Wystawienniczym Juan Carlos I w Madrycie zwiedzający mogli podziwiać demonstrator technologii opcjonalnie załogowego transportera opancerzonego ASCOD 2. Pochwaliła się nim hiszpańska spółka Santa Bárbara Sistemas, filia General Dynamics European Land Systems (GDELS).
Pojazd powstał w zakładzie hiszpańskiego przedsiębiorstwa w Madrycie na bazie kadłuba bojowego wozu piechoty Ajax, ale pozbawionego systemu wieżowego. Z pewnością jest odpowiedzią na zapotrzebowanie Ejército de Tierra (wojsk lądowych) na bezzałogowe i opcjonalnie załogowe pojazdy lądowe w ramach Strategii Technologii i Innowacji w Obronności, prowadzonego pod egidą ministerstwa obrony Hiszpanii i pokazuje hiszpańskie możliwości budowy ciężkich pojazdów opcjonalnie załogowych i bezzałogowych. GDELS zapewnia, że wóz może być platformą wielozadaniową. Wyposażony został w kilka stanowisk dla operatorów obsługujących bezzałogowe pojazdy lądowe, dzięki czemu może odgrywać rolę wozu dowodzenia dla tego rodzaju maszyn. Opcjonalnie załogowego ASCOD już przetestowano, choć nie ujawniono szczegółowych informacji o modyfikacjach konstrukcji lub wyposażenia.
Hiszpańskiemu potentatowi w opracowaniu pomagały prywatna grupa technologiczna Sener Aerospecial i Instituto Universitario de Investigación del Automóvil (INSIA, instytut badań motoryzacyjnych) funkcjonujący przy Universidad Politécnica Madrid (Politechnice w Madrycie). Podmioty zaangażowane w ten projekt zapewniają, że ASCOD 2 charakteryzuje się modułową konstrukcją i dużą perspektywą rozwoju.
ASCOD 2 wywołuje mieszane uczucia. Z jednej strony widać chęć rywalizacji w różnych programach. GDELS zaproponował czołg lekki Griffin II – wynik integracji podwozia Ajaxa z wieżą stosowaną w czołgach M1A1/M1A2 Abrams i uzbrojoną w 120-mm armatę XM360 – w amerykańskim programie Mobile Protected Firepower (MPF). Na jego bazie powstał też bojowy wóz piechoty Griffin III, który stanął do rywalizacji programie opcjonalnie załogowego pojazdu bojowego o kryptonimie OMFV (Optionally Manned Fighting Vehicle) mającego wyłonić następcę Bradley M2/M3. Pojazd na podwoziu ASCOD oferowany jest również Czechom, jak i Słowakom. Z drugiej strony przewlekłe kłopoty brytyjskich Ajaxów (wibracje, zbyt duży hałas w przedzale bojowym, kłopoty ze stabilizacją uzbroienia) powodujące wzrost kosztów programu każą z dystansem podchodzić do nowych osiągnięć koncernu, w tym chociażby prezentowanego w tym roku niszczyciela czołgów Overwatch (Czeskie BVP-2 wciąż bez następcy, 2021-11-08, ASCOD na Słowacji, 2021-04-22, Wstrzymanie programu OMFV, 2020-01-21).
Ujawniony opcjonalnie załogowy pojazd nie jest pierwszym doświadczeniem Hiszpanów z bezzałogowymi pojazdami lądowymi. W czerwcu poinformowano o przeprowadzeniu konwersji bojowych wozów piechoty Pizarro. Rozwijane są również pojazdy inżynieryjne Castor, które mają być odpowiedzialne za realizację prac saperskich w trybie zdalnego sterowania. Z kolei program Escorpion za cel stawia sobie budowę całej rodziny pojazdów zdalnie sterowanych. Hiszpanie chcą, aby pojazdy te przejmowały szereg zadań wykonywanych obecnie przez maszyny załogowe: od wsparcia ogniowego na polu walki po transport żołnierzy i uzbrojenia w strefę działań wojennych czy ewakuację rannych (Kamery kierowcy dla bwp Pizarro, 2021-09-27).
Natomiast program Fuerza 2035 zakłada m.in. budowę rodziny pojazdów bezzałogowych zdolnych do wykonywania każdego rodzaju misji na polu walki. Ambicje Hiszpanów zakładają posiadanie nosicieli uzbrojenia – karabinów maszynowych lub większego kalibru, w tym granatników automatycznych – a także pojazdów rozpoznania skażeń, ewakuacji medycznej, transportu ludzi i łądunków, pojazdów do walki podziemnej, saperskich do rozbrajania min i wozów zabezpieczenia technicznego .