Pierwszy z 10 przeznaczonych dla Forțele Aeriene Române (FAR, rumuńskich wojsk lotniczych) samolotów IAR-99 Standard (IAR-99S), zmodernizowany do wersji szkolno-bojowej IAR-99SM, został zaprezentowany 22 grudnia 2023 w zakładach Avioane Craiova w Ghercești.
IAR-99SM (nr takt. 715), w malowaniu zbliżonym do kamuflażu samolotów F-16 FAR, przeszedł próbę naziemną silnika, co według producenta było wydarzeniem rozpoczynającym testy, mające na celu certyfikowanie zmodernizowanego samolotu. Na filmie zaprezentowanym w TV Craiova TeleJournal widać, że dostarczone przez Elbit Systems wyposażenie kabiny IAR-99SM, z nowym wyświetlaczem przeziernym (HUD) i wyświetlaczami wielofunkcyjnymi (HDD) odwzorowuje konfigurację awioniki F-16.
Według pierwotnej umowy, zawartej latem 2020, pierwszy IAR-99SM miał rozpocząć próby w czerwcu 2022. Harmonogramu nie dotrzymano z powodu opóźnień spowodowanych pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. W związku z tym wyznaczony na maj 2024 termin modernizacji 10 IAR-99S do standardu IAR-99SM jest niemożliwy do zrealizowania.
Obecnie trwa drugi etap projektu, w ramach którego w zakładach Avioane Craiova realizowane są przeglądy naprawcze i modernizacja pozostałych 9 IAR-99S. W celu zakończenia tego przedsięwzięcia rumuński resort obrony zawarł w marcu 2023 z Elbitem nową umowę na dostawę nowoczesnej awioniki, przystosowanej do symulacji użycia uzbrojenia (Doposażenie rumuńskich IAR 300 i IAR 99, 2023-03-15, Izraelska awionika dla IAR-99, 2020-12-15).
Dzięki modernizacji IAR-99SM Rumunia nie tylko utrzyma krajowy potencjał technologiczny i przemysłowy niezbędny do wykonywania obsługi technicznej, napraw i unowocześnienia samolotów tego typu. Co najważniejsze, ich trwałość użytkowa, szacowana na 10–15 lat umożliwi eksploatowanie IAR-99SM jako podstawowego samolotu szkoleniowego FAR nie tylko dla przyszłych pilotów wciąż rosnącej floty F-16AM/BM, ale także F-35A, które Bukareszt zamierza nabyć w przyszłości (Holenderskie F-16 w Rumunii, 2023-11-08, Rumuni celują w 32 F-35, 2023-08-10).
Pierwszy odrzutowy samolot szkolno-treningowym całkowicie skonstruowany i wyprodukowany w Rumunii, IAR-99, został oblatany 21 grudnia 1985. Do produkcji seryjnej wszedł w 1987 i był eksploatowany przez FAR jako następca Aero L-29 Delfin i Aero L-39 Albatros. W zakładach Craiova wyprodukowano 27 IAR-99 napędzanych silnikami Rolls-Royce Viper Mk632-41, w tym 3 prototypy (S-001 do S-003).
FAR mają obecnie na stanie 19 IAR-99, z czego 10 to IAR-99S (n-ry takt. 701-708 i 715-716) należące do Şcoala de Aplicatie a Fortelor Aeriene Aurel Vlaicu (Szkoły lotniczej FAR) w Boboc. Wszystkie aktualnie przechodzą remont naprawczy i modernizację.
9 szkolno-bojowych IAR-99C Șoim, zmodernizowanych przez Elbit, zdolnych do wykonywania zadań bezpośredniego wsparcia lotniczego i rozpoznania (nry takt. 709, 711-713, 717, 720, 722 i 724-725) wchodzi w skład samolotem 951. eskadry szkolenia zaawansowanego z 95. bazy lotniczej Erou Căpitan Aviator Alexandru Şerbănescu w Bacău. Pojedynczy IAR-99C (nr takt. 719) jest używany przez La Centrul de Cercetări şi Încercări în Zbor (CCIZ, Centrum badań i prób w locie) z siedzibą w Craiova.
Od 1990 w różnych wypadkach utracono 6 samolotów, w tym prototypy S-001 i S-002 (w momencie wypadku oznaczony jako 7002), dwa IAR-99S (710 i 714) i dwa IAR-99C Șoim (718 i 723).
Na podstawie informacji Igora Bożinovskiego