Krajowa Izba Odwoławcza orzekła wczoraj, że umowa Inspektoratu Uzbrojenia Ministerstwa Obrony Narodowej (IU MON) z amerykańskim koncernem Boeing na dostawę 3 samolotów modelu 737-800 do przewozu najważniejszych osób w państwie została zawarta niezgodnie z prawem. Izba stwierdziła, że Inspektorat, stosując tryb zamówienia z wolnej ręki, postąpił niezgodnie z Prawem zamówień publicznych i naruszył zasady uczciwej konkurencji. W takim przypadku powinien bowiem wykazać, że dostawy mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze albo z przyczyn związanych z ochroną praw wyłącznych, co nie miało miejsca.
IU MON powoływał się na to, że tylko Boeing dysponuje wolnymi miejscami na linii produkcyjnej samolotów modelu 737-800 (IU MON wspiera Boeinga, 2017-04-01). KIO stwierdziła jednak, że z żadnego dokumentu nie wynika, że wolnych miejsc na liniach produkcyjnych nie ma nikt inny, łącznie z innymi producentami (na przykład Airbusem, Inspektorat Uzbrojenia faworyzuje Boeinga, 2017-03-31). Co więcej, zdaniem KIO, Inspektorat w ogóle nie odniósł się do kwestii, czy istnieje rozsądne rozwiązanie alternatywne lub zastępcze.
Według KIO, podstawą zastosowania trybu z wolnej ręki nie mogło być także zakończenie przez IU MON poprzedniego postępowania na średnie samoloty do przewozu VIP (MON odrzuca oferty na średnie samoloty VIP, 2017-03-09). Zostało ono unieważnione na początku marca, ponieważ obie złożone oferty – Boeinga i czeskiego Glomexu – były, zdaniem IU MON, za drogie i zawierały błędy formalno-prawne. Co prawda Inspektorat argumentował, że była to okoliczność niemożliwa do przewidzenia, ale zdaniem KIO zamawiający w sposób oczywisty powinien brać pod uwagę taką ewentualność (KIO zadecyduje o samolotach dla VIP-ów, 2017-03-29). Podobnych sytuacji zdarza się bowiem wiele (ok. 20% w postępowaniach z 2015).
Mimo tylu zarzutów wobec postępowania IU MON, konkluzja KIO jest jednak zdumiewająca. Zdaniem składu orzekającego, postępowanie prowadzone przez Inspektorat i wynikająca z niego umowa nie mogą zostać unieważnione, bo na jej zawarcie KIO zgodziła się jeszcze przed rozpatrzeniem sprawy. Pretekstem dla takiej decyzji była możliwość utracenia przez MON środków przeznaczonych na zakup samolotów, pochodzących jeszcze z budżetu na 2016 (ok. 540 mln zł), które musiały być wydane do końca marca br.
KIO orzekła, że Inspektorat Uzbrojenia w imieniu Skarbu Państwa ma zapłacić The Jet Business International oraz Altenrhein Aviation AG po 18,6 tys. zł tytułem zwrotu kosztów. Od wyroku KIO można złożyć skargę do Sądu Okręgowego w Warszawie w terminie 7 dni od dnia doręczenia. Ani przedstawiciele IU MON, ani Boeinga, który przystąpił do sprawy, nie chcieli przed otrzymaniem pisemnego uzasadnienia zadeklarować, czy będą się odwoływać.
Jedynym państwem w Europie, które używa samolotów B737-800 (BBJ2) do przewozu najważniejszych osób w państwie, jest Białoruś.