Niedawno rozpoczęte negocjacje lotnicze Unii Europejskiej z Brazylią, weszły szybko w stan finalizacji. Niebawem wejdą w życie dwie umowy między tymi podmiotami, jedna będzie regulować i porządkować podstawy prawne wykonywania komunikacji lotniczej między UE a Brazylią, a druga dotyczyć będzie bezpieczeństwa lotniczego. Łatwiejsze będzie podróżowanie z Europy do Brazylii i odwrotnie, bez konieczności posiadania wizy.
Realizacja wspólnej polityki lotniczej Unii Europejskiej jest nie tylko teorią, ani też wąsko ograniczoną płaszczyzną działania, lecz praktyczną i szeroką platformą obejmującą coraz to więcej państw na świecie. Porozumienia o współpracy w sferze polityki lotniczej zawierane są z takimi państwami, jak Australia, Kanada, czy Brazylia. Właśnie z tym ostatnim państwem Unia Europejska rozpoczęła kilka miesięcy temu negocjacje dotyczące uregulowania całokształtu spraw związanych z rynkiem lotniczym między tymi podmiotami. Warto omówić i przybliżyć czytelnikowi cel i zakres przedmiotowego porozumienia z Brazylią, gdyż jest to państwo o ogromnym potencjale lotniczym.
Brazylia to piąte co do wielkości terytorium państwo na świecie (8,5 mln km2) i piąte pod względem ludności (ok.180 mln mieszkańców). Jest zarazem największym państwem w Ameryce Łacińskiej. Porozumienie między UE a Brazylią ułatwi podróżowanie między poszczególnymi państwami, a także przyczyni się do zwiększenia popytu na usługi lotnicze z Europy do Brazylii i odwrotnie. Poza tym warto podkreślić, że Brazylia będzie w bliskiej przyszłości organizatorem ważnych imprez światowych: Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 2014 oraz Igrzysk Olimpijskich w 2016. Te dwa wydarzenia wymuszą konieczność przeprowadzenia reform w wielu dziedzinach państwa. Sektor lotniczy wydaje się kluczowy z uwagi na praktycznie jedyną możliwość dotarcia drogą powietrzną do Brazylii z różnych regionów świata.
W maju 2010 zostały ostatecznie wynegocjowane dwie umowy podczas szczytu lotnictwa cywilnego UE-Ameryka Łacińska w Rio de Janeiro: pierwsza to umowa horyzontalna, która znosi główne restrykcje we wzajemnych stosunkach lotniczych między Brazylią a poszczególnymi państwami członkowskimi UE, oraz druga - dotycząca bezpieczeństwa lotniczego, która wzmocni wzajemną współpracę w tym obszarze.
W komunikacji lotniczej na świecie ważne miejsce odgrywają umowy dwustronne o komunikacji lotniczej, bez których istnienia nie jest możliwe wykonywanie operacji między danymi państwami. Zawieranie stosowanych umów stwarza prawno-międzynarodową możliwość ustanowienia połączeń lotniczych między zainteresowanymi państwami. Dotychczas jedynie 14 państw Unii miało podpisane umowy o komunikacji lotniczej z Brazylią (w tym Polska - z 19 marca 2000). Dla pozostałych państw oznaczało to utrudnienia we wzajemnej komunikacji z Brazylią. Wszystkie te umowy były sprzeczne z prawem UE, zgodnie z wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 5 listopada 2002 w sprawach tzw. open skies. Chodzi o to, że w umowach tych zawarto klauzule sprzeczne z regulacjami unijnymi, m.in. kwestie wyznaczania przewoźników, ograniczenia dotyczące tras lotniczych, zatwierdzanie taryf, brak możliwości opodatkowania paliwa lotniczego. Po wyroku ETS, wszystkie te umowy dwustronne państw członkowskich z państwami trzecimi musiały być dostosowane do prawodawstwa unijnego. Mogło to być dokonane na dwa sposoby.
