Dostrzegając rosnące znaczenie formacji specjalnych na współczesnym polu walki, 1 stycznia 2006 Kanada, wzorem nowoczesnych sił zbrojnych czołowych państw europejskich, USA i Australii, utworzyła odrębne dowództwo operacji specjalnych Canadian Special Operations Force Command. Wśród jednostek podporządkowanych CANSOFCOM główną siłę uderzeniową stanowić ma, wraz z kontrterrorystyczną JTF2, nowy Kanadyjski Pułk Operacji Specjalnych - Canadian Special Operations Regiment (CSOR).
Historia sił specjalnych Kanady toczyła się bardzo nierównomiernie i przeplatała z historią tamtejszych wojsk powietrznodesantowych. Po świetnych początkach w okresie II wojny światowej, formacje tego rodzaju bardzo szybko przestały istnieć i na długie lata jedynym łącznikiem między nimi, a sformowaną w 1993 jednostką o specjalności kontrterrorystycznej JTF2, był pułk spadochronowy.
CAR (1968-1995)
Niemal do końca lat 1960. Kanada nie dysponowała żadnymi jednostkami specjalnymi, a spadochroniarze pozostawali organiczną częścią pierwszoliniowych pułków piechoty. Dopiero w 1968 zapadła decyzja o sformowaniu z nich odrębnej jednostki powietrznodesantowej pod nazwą Canadian Airborne Regiment (CAR), która miała kontynuować tradycje FSSF i 1. pułku spadochronowego z okresu II wojny. Nowy pułk z bazą w Edmonton, liczył około 900 ludzi, podzielony był na sztab, szwadron łączności, dwie duże kompanie piechoty spadochronowej: 1er Commando Aeroporte, do którego wcielano żołnierzy francuskojęzycznych, 2nd Airborne Commando, złożone ze spadochroniarzy posługujących się językiem angielskim oraz elementy wsparcia: 1. powietrznodesantową baterię artylerii, 1. powietrznodesantowy szwadron inżynieryjno-saperski oraz mniejsze pododdziały logistyczne. Na początku lat 1970. CAR przeniesiono do CFB Petawawa, a w 1979, po utworzeniu dodatkowego 3 Commando o charakterze mieszanym, pułk stał się rdzeniem nowych sił szybkiego reagowania Kanady, znanym jako Special Service Force.
Poszczególne kompanie spadochronowe pułku (commando) przydzielone były jako wsparcie do trzech głównych pułków piechoty (faktycznie wielkości batalionów): 1 Commando do 22. Pułku Królewskiego (R22R), 2 Commando do Kanadyjskiej Lekkiej Piechoty Księżniczki Patrycji (PPCLI), a 3 Commando do Królewskiego Pułku Kanadyjskiego (RCR). Wydzielone pododdziały CAR brały udział w licznych ćwiczeniach NATO i wielokrotnie w misjach pokojowych ONZ: począwszy od pierwszej na Cyprze w 1974, po zakończoną skandalem służbę w Somalii w 1992/93. Podczas tej ostatniej, świat obiegły zdjęcia przedstawiające kanadyjskich spadochroniarzy zabijających nudę okrutnym znęcaniem się nad młodym Somalijczykiem. Dwóch z nich zostało skazanych w 1994 za torturowanie i pobicie ze skutkiem śmiertelnym czarnego nastolatka, a skandal wywołany rasistowskimi zachowaniami żołnierzy podczas misji o charakterze humanitarnym doprowadził rok później do rozwiązania pułku (...)
JTF2
Dopiero w 1993 w Kanadzie powstała nowoczesna formacja operacji specjalnych, wzorowana na brytyjskich SAS i SBS oraz amerykańskim 1st Special Forces Detachment Delta (CAG), ale podobnie jak ta ostatnia czy polski GROM, ma ona przede wszystkim specjalizację antyterrorystyczną. Stacjonująca w Dweyr Hill Training Centre koło Ottawy jednostka otrzymała nazwę Joint Task Force 2 (JTF2), a poza gotowością do wykonywania zadań specjalnych za granicą przejęła także od Kanadyjskiej Królewskiej Policji Konnej (RCMP) odpowiedzialność za operacje związane z ratowaniem zakładników w kraju, stając się tam główną jednostką kontrterrorystyczną na szczeblu narodowym. Licząca blisko 300 żołnierzy JTF2 szybko osiągnęła światowy poziom, jej komandosi brali udział w misjach specjalnych w ramach kontyngentów kanadyjskich skierowanych na Bałkany, do Rwandy i na Haiti, a od 2001 kilkudziesięciu uczestniczy w operacjach antyterrorystycznych w Afganistanie i, od niedawna, w Iraku.
(ciąg dalszy w numerze)
