20 września rząd Czarnogóry przyjął nowy Strategiczny Przegląd Obronny (Strategic Defence Review). Dokument określa aktualny potencjał wojskowy Czarnogóry, a także wskazuje kierunki reform i zwiększenia zdolności obronnych, które są niezbędne, aby Vojska Crne Gore (VCG, siły zbrojne Czarnogóry) były w stanie realizować stawiane przed nimi zadania.
Zaznaczając, że Czarnogórze nie grozi bezpośrednia interwencja wojskowa, autorzy Strategicznego Przeglądu Obronnego (SPO) podkreślają, że kraj jest podatny jednak na zagrożenia asymetryczne i niekonwencjonalne, jak np. konflikt hybrydowy. W związku z tym wydatki na obronność mają osiągnąć poziom 2,02% PKB do 2024, a modernizacja sił zbrojnych ma pochłonąć 20% budżetu. Obecnie, Podgorica przeznacza na obronność 71 mln euro (ok. 306 mln zł), co odpowiada 1,6% PKB.
Autorzy SPO wymienili trzy główne zadania jakie stoją przed VCG. Są to: obrona Czarnogóry i innych państw członkowskich NATO, udział w wielonarodowych misjach pokojowych i stabilizacyjnych oraz pomoc instytucjom cywilnym i ludności zmagającej się ze skutkami katastrof naturalnych lub zdarzeń spowodowanych przez człowieka, w tym wsparcie policji i innych służb bezpieczeństwa w walce z zagrożeniami terrorystycznymi oraz falą nielegalnej imigracji (SG przeszkoliła Czarnogórców, 2016-12-15).
Aby siły zbrojne Czarnogóry mogły efektywnie realizować stawiane przed nimi zadania, sugeruje się zwiększenie liczby żołnierzy zawodowych do 2 368, a więc o 24,6% w porównaniu do obecnych stanów osobowych wynoszących 1900 zawodowców. Ponadto, struktura organizacyjna VCG powinna zostać dostosowana do planu ustanowienia poboru, tak aby móc uzupełnić braki w jednostkach liniowych i wojskach rezerwowych.
Same wojska rezerwowe mają być formowane zarówno przez żołnierzy kontraktowych, pozostających w służbie czynnej oraz jednostki odwodowe. Tak zwana aktywna rezerwa ma zostać ustanowiona w l. 2019-2026, a każda z jej jednostek powinna liczyć do 100 żołnierzy zawodowych posiadających odpowiednią wiedzę i umiejętności, które pozwolą im pełnić funkcje medyków, informatyków, operatorów urządzeń inżynieryjnych, logistyków i personelu ochrony. Do 2026 ma też zostać powołana strategiczna rezerwa, składająca się z ok. 700 osób. Formacja ta ma zostać zorganizowana na zasadzie terytorialności, a jej członkowie będą wzywani do służby, np. w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa państwa.
W opublikowanym dokumencie zwraca się uwagę na to, że Kopnene Snage (wojska lądowe Czarnogóry) cierpią z powodu braku jednolitego systemu dowodzenia. Ponadto, najważniejsza jednostka czarnogórskiej armii, Pešadijski bataljon (batalion piechoty), nie posiada odpowiednich zdolności wsparcia logistycznego oraz możliwości prowadzenia zwiadu i rozpoznania. Sytuacji nie poprawia fakt, że nadal nie wprowadzono też natowskich standardów zwiększania zdolności bojowych sił zbrojnych.
Strategiczny Przegląd Obronny zwraca uwagę, że Vazduhoplovstvo Vojske Crne Gore (VVCG, wojska lotnicze Czarnogóry) nie posiadają sprzętu pozwalającego na prowadzenie rozpoznania z powietrza. Jednocześnie uzbrojenie przeciwlotnicze tej formacji określane jest jako przestarzałe. Ponadto, brak części zamiennych i odpowiednich możliwości obsługowych, utrudnia utrzymanie floty śmigłowców w odpowiednim stanie technicznym.
Okręty Mornarica Vojske Crne Gore (marynarki wojennej Czarnogóry) są uważane za przestarzałe, a prace stoczniowe prowadzone na dwóch jednostkach rakietowych typu Rade Koncar, w wyniku których mają zostać przekształcone w okręty patrolowe, traktowane są jako rozwiązanie przejściowe, do czasu zakupu nowych patrolowców. Zdolności VCG do obsługi technicznej, napraw i remontów floty pozostają ograniczone (Ćwiczenia z czarnogórską marynarką, 2017-02-23).
Uważa się, że w celu modernizacji technicznej VCG i zakupu nowego uzbrojenia Czarnogóra będzie musiała wydać ok. 50 mln euro (215 mln zł) do 2028. Kwota ta nie obejmuje wydatków na utrzymanie lub rozbudowę zaplecza infrastrukturalnego. Wspomniane środki mają pochodzić z budżetu obronnego państwa, różnorodnych donacji oraz zysków ze sprzedaży przestarzałego i nieperspektywicznego sprzętu wojskowego, która powinna zakończyć się do 2020.
Modernizacja techniczna wojsk lądowych powinna skupić się na zwiększeniu autonomiczności i mobilności batalionu piechoty poprzez zakup do 2021 lekkich pojazdów opancerzonych (Mašan – czarnogórski samochód opancerzony , 2018-08-30) i wyposażenia żołnierzy w uzbrojenie przeciwpancerne, a także pozyskanie odzieży i wyposażenia chroniącego np. przed skutkami użycia broni masowego rażenia. Ponadto, duża waga ma zostać przyłożona do zwiększenia możliwości prowadzenia operacji rozpoznawczych oraz działania żołnierzy w środowisku górzystym i w ekstremalnych warunkach klimatycznych. Priorytetem jest także rozwój zdolności VCG do obrony przed zagrożeniami cybernetycznymi oraz poprawa jakości zarządzania i dowodzenia w zakresie prowadzenia walki w cyberprzestrzeni i funkcjonowania na sieciocentrycznym polu walki (C3I).
Ochrona czarnogórskiej przestrzeni powietrznej ma być zapewniania przez państwa Sojuszu Północnoatlantyckiego w ramach misji NATO air policing (NATO strzeże Czarnogóry , 2018-06-06), a także dzięki włączeniu Czarnogóry do Zintegrowanego Systemu Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej NATO (NATINAMDS). Jednocześnie, priorytetem dla Podgoricy ma być pozyskanie do 2026 nowych, trójwspółrzędnych stacji radiolokacyjnych i zintegrowanie ich z cywilnym systemem dozoru przestrzeni powietrznej. Ochrona kluczowej infrastruktury ma być zapewniona przez nowe systemy obrony powietrznej.
Według SPO wojska lotnicze Czarnogóry mają skupić się na rozbudowie zdolności wsparcia z powietrza wojsk walczących na lądzie. Mają w tym pomóc trzy pozyskane niedawno śmigłowce Bell 412, które pozwolą wycofać ze służby część przestarzałych wiropłatów Gazelle (Ostatnie śmigłowce Bell 412 dla Czarnogóry, 2018-09-11). Ponadto, flota powietrzna VVCG ma powiększyć się dzięki remontowi jednego z wyprodukowanych w 1972 lekkich, 8-miejscowych samolotów Cessna 421B Golden Eagle, który po powrocie do służby ma być używany do szkolenia pilotów, transportu medycznego i przewozu VIPów.
Autorzy SPO zaznaczają, że ministerstwo obrony Czarnogóry i jej siły zbrojne funkcjonują obecnie w 23 bazach i urzędach na terenie kraju. Przewiduje się, że do 2020 czarnogórski resort obrony, sztab generalny i wybrane jednostki zostaną przeniesione do bazy Masline w Podgoricy, a w mieście Andrijevica powstanie nowy obiekt wojskowy.
Kolejnymi priorytetami nakreślonymi w SPO są: budowa nowej bazy morskiej oraz poligonów wojskowych do ćwiczenia jednostek piechoty na poziomie batalionu i wojsk artyleryjskich. Ponadto, podkreślona jest potrzeba modernizacji strzelnic oraz budowa ośrodka szkolenia żołnierzy do walki w terenie zurbanizowanym, który ma powstać na terenie bazy Milan Saranovic w Danilovgradzie. Dodatkowo, zbudowane mają zostać również nowe składy amunicji w bazie Brezovik nieopodal Nikšić, co pozwoli na zamknięcie takich obiektów zlokalizowanych na terenie popularnej turystycznie Zatoki Kotorskiej.
Na podstawie informacji Igora Bozinowskiego