Wczoraj, z okazji wykonania 1000. misji nad wschodnią flanką NATO, w Warszawie wylądował z krótką wizytą samolot wczesnego ostrzegania i dowodzenia E-3A AWACS.
Spotkanie z okazji wykonania 1000. misji nad wschodnią flanką NATO przez E-3A AWACS zorganizowano na terenie 1. Bazy Lotnictwa Transportowego. Wzięli w nim udział dowódca komponentu AWACS gen. bryg. Karsten Stole, zastępca dowódcy generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych gen dyw. pil. Jan Śliwka i dyrektor Departamentu Polityki Zbrojeniowej MON płk dr inż. Karol Rymanowski.
Siły Powietrzne rozpoczęły współpracę z załogami samolotów AWACS należących do NATO po dołączeniu do Sojuszu w 1999. Jesienią 2000 AWACS po raz pierwszy pojawił się na polskim niebie. Z formalno-prawnego punktu widzenia Polska stała się właścicielem określonej części floty samolotów wczesnego ostrzegania i dowodzenia E-3A AWACS, należących do wojsk lotniczych NATO, w grudniu 2006, od nasz kraj stał się jest członkiem NATO AEW&C Programme Management Organisation (NAPMO) – organizacji Sojuszu odpowiedzialnej za operacyjne użycie tego typu samolotów. Dzięki wprowadzeniu automatycznego systemu dowodzenia Dunaj oraz łączy informacyjnych Link 11 i Link 16, Siły Powietrzne mają zapewniony zautomatyzowany odbiór informacji o sytuacji powietrznej z AWACS-a (AWACS dla wszystkich w Dęblinie, 2015-06-21).
Polska jest także uprawniona do składania w odpowiedniej komórce SHAPE (Supreme Headquarters Allied Power Europe – Kwatery Głównej Połączonych Sił w Europie) zamówienia na kontrolę polskiej przestrzeni powietrznej przez załogę E-3A w sytuacjach, które w ocenie Sił Powietrznych wymagają wzmocnienia naziemnego systemu rozpoznania radiolokacyjnego. Przedstawiciele Sił Powietrznych pełnią różne funkcje na pokładach E-3A NATO, stacjonujących w bazie w Geilenkirchen. Od 2015 realizowana jest stała współpraca pomiędzy komponentem AWACS, a 1. i 2. Skrzydłem Lotnictwa Taktycznego, polegająca na wspólnym planowaniu i realizacji misji lotniczych wspólnie z załogami E-3A.
Najbardziej charakterystycznym elementem samolotu jest zabudowana na pylonie nad tylną częścią kadłuba płaska owiewka anteny radiolokatora AN/APY-/2 – pierwszej w świecie praktycznie zastosowanej anteny o ultraniskich listkach bocznych. E-3A operują zwykle na wysokości ok. 30 tys. stóp (9150 m). Liczba celów śledzonych jednocześnie wynosi ponad 300. Obszar obserwacji wynosi wtedy ok. 312 tys. km2. 3 E-3A są w stanie kontrolować sytuację powietrzną nad całą Europą Środkową (Pierwszy AWACS dla NATO z nową awioniką, 2015-03-16).
E-3A brały udział we wszystkich ważnych ćwiczeniach z wojskami oraz zabezpieczały inne wydarzenia odbywające się na terytorium Polski jak np.: Mistrzostwa Europy w piłce nożnej w 2012 i wizytę papieża Benedykta XVI, a w bieżącym roku były wykorzystywane podczas ćwiczenia Anakonda 2016 oraz wspierały polskie F-16 i MiG-29 podczas osłony Szczytu NATO w Warszawie i Światowych Dni Młodzieży. AWACS-y zabezpieczały również działania Sił Powietrznych podczas misji Air Policing nad krajami bałtyckimi (Światowe Dni Młodzieży na krakowskim lotnisku, 2016-08-12, PKW Orlik 6 już w kraju, 2015-04-28).
10 marca 2014 Rada Północnoatlantycka, w odpowiedzi na sytuację na Ukrainie i na Krymie, wdrożyła szereg środków mających na celu zapewnienie poczucia bezpieczeństwa sojuszników. 3 dni później pierwszy E-3A wystartował z Geilenkirchen do wykonania patrolu nad wschodnią flanką NATO.
1000. misja AWACS-a nad naszym regionem została wykonana 5 października. – Jako unikalne narzędzie wojskowe wysłaliśmy bardzo silny sygnał obecności i wiarygodności NATO, zwłaszcza w Polsce, na Litwie, Łotwie, w Estonii i Rumunii. Pomimo wykonywania w przyszłości misji na południu, będziemy stałym partnerem dla tych krajów, kontynuując loty rozpoznawcze – powiedział wówczas gen. bryg. Karsten Stoye.
– Ministerstwo Obrony Narodowej z satysfakcją odnotowuje tysięczną misję rozpoznawczą samolotów AWACS w przestrzeni powietrznej wschodniej flanki NATO. Jest to kolejny dowód na jedność i spójność działań Sojuszu Północnoatlantyckiego w obliczu zagrożeń, jakie się pojawiają. Działania AWACS-a wpisują się w szerszą gamę środków, jakie NATO podjęło, aby zapewnić bezpieczeństwo na wschodniej flance. Mówimy tu o zwiększonej licznie misji Air Policing, stałej rotacyjnej obecności sił sojuszniczych oraz o zdecydowanym zwiększeniu ilości i skali ćwiczeń w ramach sojuszu – powiedział w Warszawie płk Karol Dymanowski.